نمازهای مستحب

نمازهای مستحبی بر دو قسم هستند:

الف) مرتّبه، که عبارت‌اند از نافله‌های روزانه

ب) غیر مرتّبه، که به‌جهت سبب یا کار خاصّی (مانند زیارت) یا زمان خاصّی (مانند نوافل ماه رمضان) وارد شده است.

اقسام نماز مستحب

• نمازهای مستحبی مرتّبه (نوافل یومیه)
• نمازهای غیر مرتّبه یا دارای جهت یا بدون جهت هستند

نمازهای دارای جهت بر سه قسم است:

• نمازهای زمان‌دار (مانند نوافل ماه رمضان)
• نمازهای سبب‌دار (مانند نماز زیارت)
• نمازهای هدف‌دار (مانند نماز جناب جعفر برای حاجت)

نمازهای بدون جهت خاصّ (مانند نماز امام زمان علیه‌السلام و نماز جناب جعفر برای غیر حاجت)

استفتائات

پرسش: نماز مستحبی با تیمم چه حکمی دارد ؟

پاسخ: اگر از داشتن طهارت با آب معذور باشد صحیح است ولی بدون عذر صحیح نیست.

پرسش: عدول نیت از نماز واجب به نماز مستحبی چه حکمی دارد ؟

پاسخ: مشروع نیست مگر در جائی که می خواهد به نماز جماعت ملحق شود .

پرسش: عدول نیت از نماز مستحبی به واجب چه حکمی دارد؟

پاسخ: مشروع نیست .

سؤال: آیا بعد از اینکه‌ امام جمعه‌ دو خطبه‌ را خواند و در محراب نشست‌ و مؤذن دارد اذان می‌گوید در این‌ بین‌ می‌توانم‌ نماز مستحبی‌ بخوانم‌؟

جواب: مانعی‌ ندارد.

سؤال: آیا مرد می‌تواند به‌ همسر دایم‌ خود بگوید راضی‌ نیستم‌ نماز مستحبی‌ و یا استیجاری در خانه‌ من‌ بخوانی‌؟ با توجه‌ به‌ اینکه‌ این‌ خانه‌، نفقه‌ زن محسوب می‌شود و البته‌ در ساعاتی‌ که‌ با حق‌ شوهر منافات نداشته‌ باشد.

جواب: حق‌ ندارد و رضایت‌ شوهر لازم نیست‌.

السؤال: الصلوات المستحبّة المذکورة فی الاعمال المستحبة مثل الاربع والثمان والمائة هل تصلی کلّها رکعتین رکعتین أم تصلی بتسلم وتشهد واحد؟ وإذا أحدثت بالاصغر خلالها فهل تجب علی اعادتها من الأول أم یجوز استئنافها من حیث القطع ؟

الجواب: النوافل یؤتی بها رکعتین رکعتین ما لم یُنص علی خلاف ذلک . ویمکن الاستئناف من حیث القطع إن أحدث بعد التسلیم وقبل الدخول فی الرکعتین الاخریین .

منابع فقهی

رساله جامع

سایر نمازهای مستحبی

ج۱، مسئله ۲۰۶۵. نمازهای مستحبی غیر از نافله‌های شبانه‌روزی چند دسته‌اند:

بعضی از آنها در وقت خاصّی مثل ماه رمضان، یا برای سبب خاصّی مثل زیارت و یا به منظور رسیدن به امر به خصوصی (غایت خاصّی) مثل طلب باران مستحب می‌باشند.

بعضی دیگر از آنها لازم نیست در وقت خاص یا برای سبب یا غایت خاص و معیّنی خوانده شوند و می‌توان آنها را در هر وقتی و بدون سبب یا غایت خاص و معیّنی به‌جا آورد که از این دسته، برخی کیفیّت خاصّی دارند، مثل نماز جعفر طیّار^{(علیه السلام)} و بعضی دیگر کیفیّت به خصوص و معیّنی ندارند، یعنی تنها به صورت دو رکعت نماز، بدون دستور خاصّی در هر وقت و حتّی بدون سبب خاص خوانده می‌شوند که به این گروه، «نافله‏های ابتدائی» می‏گویند.

در این بخش، چند نمونه از نمازهای مستحبی خاص و معروف ذکر می‌شود:

نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)

نماز استسقاء (طلب باران)

نماز غفیله

نماز اوّل ماه

نماز استخاره

نماز جعفر طیّار^{(علیه السلام)}

منهاج الصالحین

قبل مسأله ۴۹۸

.... وأمّا النوافل فکثیرة أهمّها الرواتب الیومیة: ثمان للظهر قبلها، وثمان بعدها قبل العصر للعصر، وأربع بعد المغرب لها، ورکعتان من جلوس تعدّان برکعة بعد العشاء لها، وثمان صلاة اللیل، ورکعتا الشفع بعدها، ورکعة الوتر بعدها، ورکعتا الفجر قبل الفریضة، وفی یوم الجمعة یزاد علی الستّ عشرة أربع رکعات قبل الزوال، ولها آداب مذکورة فی محلّها، مثل کتاب مفتاح الفلاح للمحقّق البهائی (قدّس سرّه).

عروه الوثقی

[ ۱۲۰۸ ] مسألة ۱۸: النافلة تنقسم إلی مرتبة وغیرها:

الأولی: هی النوافل الیومیة التی مر بیان أوقاتها.

والثانیة: إما ذات السبب کصلاة الزیارة والاستخارة والصلوات المستحبة فی الایام واللیالی المخصوصة، وإما غیر ذات السبب وتسمی بالمبتدأة

لا إشکال فی عدم کراهة المرتبة فی أوقاتها وإن کان بعد صلاة العصر أو الصبح، وکذا لا إشکال فی عدم کراهة قضائها فی وقت من الأوقات، وکذا فی الصلوات ذوات الاسباب، وأما النوافل المبتدأة التی لم یرد فیها نص بالخصوص وإنما یستحب الإتیان بها لان الصلاة خیر موضوع وقربان کل تقی ومعراج المؤمن فذکر جماعة أنه یکره الشروع فیها فی خمسة أوقات:

أحدها: بعد صلاة الصبح حتی تطلع الشمس.

الثانی: بعد صلاة العصر حتی تغرب الشمس.

الثالث: عند طلوع الشمس حتی تنبسط.

الرابع: عند قیام الشمس حتی تزول.

الخامس: عند غروب الشمس أی قبیل الغروب، وأما إذا شرع فیها قبل ذلک فدخل أحد هذه الأوقات وهو فیها فلا یکره إتمامها، وعندی فی ثبوت الکراهة فی المذکورات إشکال.