نماز شب اول قبر

نماز شب دفن میت

طبق نظر آیت الله سیستانی:

مستحب است وقتی شخصی را دفن می‌کنند، مؤمنین برایش دو رکعت نماز بخوانند که به آن نماز وحشت نیز گفته می‌شود.

کیفیت نماز وحشت (نماز شب اول دفن)

در رکعت اول: بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی (سه آیۀ ۲۵۵ و ۲۵۶ و ۲۵۷ سوره بقره)

در رکعت دوم: بعد از سوره حمد، ده مرتبه سوره قدر (إنّا أنزلناه فی لیلة القدر)

بعد از سلام نماز بگوید: «اللهمّ صلِّ علی محمدٍ و آل محمد، وَ ابْعَثْ ثوابَها إلی قبرِ فلان» و نام میت را بگوید. یا پس از صلوات به فارسی بگوید: «خدایا ثواب این نماز را به فلانی برسان»

وقت نماز وحشت

زمان خواندن نماز شب اول قبر، اولین شبی است که میت دفن می‌شود، پس اگر دفن میت به‌جهتی (مانند انتقال به عتبات مقدسه) به تأخیر افتاد، نماز لیلة الدفن نیز تا آن زمان به تأخیر می‌افتد.

این نماز را هر زمان از شب می‌توان خواند، ولی بهتر است در ابتدای شب پس از نماز عشاء خوانده شود.

اشتباه و سهو در نماز وحشت

اگر نمازگزار بخشی از حمد و سوره یا آیة الکرسی را سهواً نخواند، چنانچه هنوز محلّ آن نگذشته، باید آن را بخواند و چنانچه محلّ تدارک و جبران آن گذشته، آن نماز کافی نیست و لازم است آن را دوباره بخواند.

---

همسو: نماز شب اول وفات • نماز وحشت استیجاری

استفتائات

پرسش: نماز وحشت را می توان به جماعت خواند؟

پاسخ: خواندن نماز شب اول قبر به جماعت صحیح نمی‌باشد.

پرسش: یک شخص می تواند چند نماز وحشت را برای یک میت بخواند؟

پاسخ: برای هر میت یک نماز می‌توان خواند.

منابع فقهی

توضیح المسائل

مسئله ۶۲۷ . سزاوار است در شب اوّل قبر، دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند، و دستور آن این است که: در رکعت اوّل بعد از حمد یک مرتبه آیة الکرسی، و در رکعت دوّم بعد از حمد ده مرتبه سوره «إنّا أنزلناه» را بخوانند، و بعد از سلام نماز بگویند: «اللهمَّ صَلِ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَابْعَثْ ثَوابَها اِلی قَبْرِ فُلانٍ» و به‌جای کلمه فلان اسم میت را بگویند.

مسئله ۶۲۸ . نماز وحشت را در هر موقع از شب اوّل قبر می‌شود خواند، ولی بهتر است در اوّل شب بعد از نماز عشا خوانده شود.

مسئله ۶۲۹ .اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اوّل قبر او تأخیر بیندازند.

رساله جامع

نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)

ج۱، مسئله ۲۰۶۶. سزاوار است در شب اوّل قبر، دو رکعت نماز لیلة الدفن (نماز وحشت) برای میّت بخوانند و کیفیّت آن این است که در رکعت اوّل بعد از حمد، یک مرتبه آیة الکرسیّ (آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷ سورۀ مبارکۀ بقره) و در رکعت دوّم بعد از حمد، ده مرتبه سورۀ «إنّا أَنْزَلْناه» را بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند: «اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها إِلی قَبْرِ فُلان» و به جای کلمۀ فُلان، اسم میّت را بگویند.

شایان ذکر است، کیفیّت دیگری نیز برای نماز لیلة الدفن (نماز وحشت) نقل شده است که این‌طور می‌باشد: در رکعت اوّل بعد از حمد، دو مرتبه سورۀ توحید «قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَد» و در رکعت دوّم بعد از حمد، ده مرتبه سورۀ «التکاثر» را بخوانند و بعد از سلام نماز بگویند: «اللهمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها إِلی قَبْرِ فُلان» و به جای کلمه فلان، اسم میّت را بگویند. 

ج۱، مسئله ۲۰۶۸. نماز لیلة الدفن (نماز وحشت) را هر موقع از شب می‌توان خواند، ولی بهتر است در اوّل شب بعد از نماز عشاء خوانده شود.

ج۱، مسئله ۲۰۶۹. اگر انسان نماز لیلة الدفن را بخواند، ولی آیة الکرسیّ یا سورۀ «إِنّا أَنْزَلْناه» یا قسمتی از آنها را سهواً نخواند یا کمتر از مقدار معیّن شده برای آن بخواند و محلّ تدارک آن بگذرد مانند اینکه بعد از نماز متوجّه اشتباه خویش گردد، نماز خوانده شده کفایت از نماز لیلة الدفن نمی‌کند.

المسائل المنتخبة

بعد از مسأله ۱۲۷

صلاة لیلة الدفن

روی عن النبی (صلّی الله علیه وآله) أنّه قال: «لَا یأْتِی عَلَی المَیتِ سَاعَةٌ أَشَدُّ مِنْ أَوَّلِ لَیلَةٍ، فَارْحَمُوْا مَوْتَاکمْ بِالصَّدَقَةِ، فِإِنْ لَمْ تَجِدُوْا فَلْیصَلِّ أَحَدُکمْ رَکعَتَینِ، یقْرَأُ فِی الأُوْلَی فَاتِحَةَ الکتَابِ مَرَّةً وَآیةَ الکرْسِی مَرَّةً وَ«قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» مَرَّتَینِ، وَفِی الثَّانِیةِ فَاتِحَةَ الکتَابِ مَرَّةً وَ«أَلْهَاکمُ التَّکاثُرُ» عَشْرَ مَرَّاتٍ، وَیسَلِّمْ وَیقُوْلُ: اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوَابَهُمَا إِلَی قَبْرِ ذَلک المَیتِ فُلَانِ بْنِ فُلَان...».

وفی روایة أخری أنّه یقرأ فی الأولی الحمد وآیة الکرسی، وفی الثانیة الحمد والقدر عشر مرّات.

منهاج الصالحین

بعد از مسأله ۹۶۴

ومنها: صلاة لیلة الدفن، وتسمّی صلاة الوحشة، وهی رکعتان یقرأ فی الأُولی بعد الحمد آیة الکرسی، والأحوط لزوماً قراءتها إلی ﴿هُـــــمْ فیهــــا خالِــــدُونَ﴾ وفی الثانیة بعد (الحمد) سورة (القدر) عشر مرّات، وبعد السلام یقول: (اللّهم صلِّ علی محمَّد وآل محمَّد وابعث ثوابها إلی قبر فلان) ویسمّی المیت، وفی روایة: بعد (الحمد) فی الأُولی (التوحید) مرّتین، وبعد (الحمد) فی الثانیة سورة (التکاثر) عشراً، ثُمَّ الدعاء المذکور، والجمع بین الکیفیتین أولی وأفضل.

ج۱، مسألة ۹۶۶: إذا صلّی ونسی آیة الکرسی أو القدر أو بعضهما أو أتی بالقدر أقلّ من العدد الموظّف فهی لا تجزئ عن صلاة لیلة الدفن، ولا یحلّ له المال المأذون له فیه بشرط کونه مصلّیاً إذا لم‏ تکن الصلاة تامّة.

عروة الوثقی

قبل از مسأاله ۱۰۰۸

فصل فی المستحبات قبل الدفن وحینه وبعده

وهی أمور: ....

الأربعون: صلاة الهدیة لیلة الدفن، وهی ـ علی روایة ـ رکعتان یقرأ فی الأولی الحمد وآیة الکرسی وفی الثانیة الحمد والقدر عشر مرات ویقول بعد الصلاة: ((اللهم صل علی محمد وآل محمد، وابعث ثوابها إلی قبر فلان)) . وفی روایة أخری فی الرکعة الاُولی الحمد وقل هو الله أحد مرتین وفی الثانیة الحمد والتکاثر عشر مرات، وإن أتی بالکیفیتین کان أولی، وتکفی صلاة واحدة من شخص واحد، وإتیان أربعین أولی لکن لا بقصد الورود والخصوصیة، کما أنه یجوز التعدد من شخص واحد بقصد إهداء الثواب، والأحوط قراءة آیة الکرسی إلی (هم فیها خالدون)، والظاهر أن وقته تمام اللیل وإن کان الأولی أوّله بعد العشاء، ولو أتی بغیر الکیفیة المذکورة سهواً أعاد ولو کان بترک آیة من إنا أنزلناه أو آیة من آیة الکرسی، ولو نسی من أخذ الأجرة علیها فترکها أو ترک شیئاً منها وجب علیه ردّها إلی صاحبها، وإن لم یعرفه تصدق بها عن صاحبها ، وإن علم برضاه أتی بالصلاة فی وقت آخر وأهدی ثوابها إلی المیت لا بقصد الورود.

[۱۰۰۸] مسألة ۱: إذا نقل المیت إلی مکان آخر کالعتبات أو أخّر الدفن إلی مدة فصلاة لیلة الدفن تؤخر إلی لیلة الدفن.