Thaniashar (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Thaniashar (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
انسان، زمانی مکلف به تکالیف الهی می‌شود که یکسری ویژگی‌ها را داشته | انسان، زمانی مکلف به تکالیف الهی می‌شود که یکسری ویژگی‌ها را داشته باشد؛ مثل: | ||
۱. عاقل باشد و از درک و فهم لازم برخوردار باشد | ۱. عاقل باشد و از درک و فهم لازم برخوردار باشد | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
۳. بالغ باشد و به [[نشانه‌های بلوغ|سنّ بلوغ]] رسیده باشد | ۳. بالغ باشد و به [[نشانه‌های بلوغ|سنّ بلوغ]] رسیده باشد | ||
== | == منابع فقهی == | ||
=== شرایط تکلیف === | === رساله جامع === | ||
==== شرایط تکلیف ==== | |||
انسان در صورتی که دارای شرایط خاصّی باشد، باید احکام و مقرّرات الهی را رعایت نماید. این شرایط، «شرایط تکلیف» نام دارد و در صورتی که هر یک از آنها نباشد، انسان مکلّف نمی‌باشد. از جملۀ آنها موارد زیر است: | انسان در صورتی که دارای شرایط خاصّی باشد، باید احکام و مقرّرات الهی را رعایت نماید. این شرایط، «شرایط تکلیف» نام دارد و در صورتی که هر یک از آنها نباشد، انسان مکلّف نمی‌باشد. از جملۀ آنها موارد زیر است: | ||
'''الف. عقل''' | |||
شرط اوّل تکلیف، عقل و توان فکری مکلّف است و فردی که مجنون و دیوانه است و از نظر فکری دارای توان لازم نیست، از نظر اسلام تکلیفی ندارد و تا چراغ عقل در درون انسان روشن نشده و قدرت تشخیص ایمان و کفر، حقّ و باطل، واجب و حرام را ندارد، تکلیفی به عهدۀ او نیست. عقل و توان فکری انسان، مبنای تکلیف و معیار محاسبه و مؤاخذۀ الهی است. | شرط اوّل تکلیف، عقل و توان فکری مکلّف است و فردی که مجنون و دیوانه است و از نظر فکری دارای توان لازم نیست، از نظر اسلام تکلیفی ندارد و تا چراغ عقل در درون انسان روشن نشده و قدرت تشخیص ایمان و کفر، حقّ و باطل، واجب و حرام را ندارد، تکلیفی به عهدۀ او نیست. عقل و توان فکری انسان، مبنای تکلیف و معیار محاسبه و مؤاخذۀ الهی است. | ||
از امام باقر<sup>(علیه السلام)</sup> روایت شده است: «در روز قیامت، خداوند به اندازۀ عقلی که در دنیا به بندگان داده است، در رسیدگی به حساب آنان دقّت به خرج می‌‌دهد»<ref>أصول الکافی، ج۱، کتاب العقل والجهل، ص۱۱، ح۷</ref>. | از امام باقر<sup>(علیه السلام)</sup> روایت شده است: «در روز قیامت، خداوند به اندازۀ عقلی که در دنیا به بندگان داده است، در رسیدگی به حساب آنان دقّت به خرج می‌‌دهد»<ref>أصول الکافی، ج۱، کتاب العقل والجهل، ص۱۱، ح۷</ref>. | ||
'''ب. قدرت''' | |||
دوّمین شرط تکلیف، قدرت، یعنی توانایی برای انجام کاری است که خداوند آن را از انسان خواسته است. | دوّمین شرط تکلیف، قدرت، یعنی توانایی برای انجام کاری است که خداوند آن را از انسان خواسته است. | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۸: | ||
در حدیث نقل شده است که حضرت امام حسین<sup>(علیه السلام)</sup> دربارۀ این شرط می‌‌فرمایند: «خداوند طاقت کسی را نگرفت، مگر آنکه طاعت خود را از او برداشت و قدرت کسی را سلب نکرد، مگر اینکه تکلیف خود را از او برداشت»<ref>تحف العقول، ص۲۴۶، باب حِکَم الحسین(علیه السلام) و مواعظه</ref>. | در حدیث نقل شده است که حضرت امام حسین<sup>(علیه السلام)</sup> دربارۀ این شرط می‌‌فرمایند: «خداوند طاقت کسی را نگرفت، مگر آنکه طاعت خود را از او برداشت و قدرت کسی را سلب نکرد، مگر اینکه تکلیف خود را از او برداشت»<ref>تحف العقول، ص۲۴۶، باب حِکَم الحسین(علیه السلام) و مواعظه</ref>. | ||
'''ج. بلوغ''' | |||
سوّمین شرط تکلیف، [[:رده:بلوغ|بلوغ]] می‌باشد. بلوغ، پدیدۀ مبارکی است که انسان در سایۀ آن این شایستگی را پیدا می‌‌کند که مورد توجّه خطاب الهی قرار گیرد و رعایت دستورات و فرمان‌های الهی بر او واجب شود و ارتکاب اموری که از آن نهی شده بر او حرام گردد و با انجام وظایف دینی به خداوند متعال تقرّب جوید و در امتحان بندگی و تسلیم، سرافراز و سربلند گردد. دین مبین اسلام، نشانه‌‌هایی را برای بلوغ بیان نموده است که توضیح آن در ادامه ذکر می‌شود. | سوّمین شرط تکلیف، [[:رده:بلوغ|بلوغ]] می‌باشد. بلوغ، پدیدۀ مبارکی است که انسان در سایۀ آن این شایستگی را پیدا می‌‌کند که مورد توجّه خطاب الهی قرار گیرد و رعایت دستورات و فرمان‌های الهی بر او واجب شود و ارتکاب اموری که از آن نهی شده بر او حرام گردد و با انجام وظایف دینی به خداوند متعال تقرّب جوید و در امتحان بندگی و تسلیم، سرافراز و سربلند گردد. دین مبین اسلام، نشانه‌‌هایی را برای بلوغ بیان نموده است که توضیح آن در ادامه ذکر می‌شود. | ||
[[رده:تقلید]] | [[رده:تقلید]] | ||
نسخهٔ ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۴
انسان، زمانی مکلف به تکالیف الهی می‌شود که یکسری ویژگی‌ها را داشته باشد؛ مثل:
۱. عاقل باشد و از درک و فهم لازم برخوردار باشد
۲. قدرت و توانایی انجام تکلیف را داشته باشد
۳. بالغ باشد و به سنّ بلوغ رسیده باشد
منابع فقهی
رساله جامع
شرایط تکلیف
انسان در صورتی که دارای شرایط خاصّی باشد، باید احکام و مقرّرات الهی را رعایت نماید. این شرایط، «شرایط تکلیف» نام دارد و در صورتی که هر یک از آنها نباشد، انسان مکلّف نمی‌باشد. از جملۀ آنها موارد زیر است:
الف. عقل
شرط اوّل تکلیف، عقل و توان فکری مکلّف است و فردی که مجنون و دیوانه است و از نظر فکری دارای توان لازم نیست، از نظر اسلام تکلیفی ندارد و تا چراغ عقل در درون انسان روشن نشده و قدرت تشخیص ایمان و کفر، حقّ و باطل، واجب و حرام را ندارد، تکلیفی به عهدۀ او نیست. عقل و توان فکری انسان، مبنای تکلیف و معیار محاسبه و مؤاخذۀ الهی است.
از امام باقر(علیه السلام) روایت شده است: «در روز قیامت، خداوند به اندازۀ عقلی که در دنیا به بندگان داده است، در رسیدگی به حساب آنان دقّت به خرج می‌‌دهد»[۱].
ب. قدرت
دوّمین شرط تکلیف، قدرت، یعنی توانایی برای انجام کاری است که خداوند آن را از انسان خواسته است.
قرآن کریم در این‌‌باره می‌‌فرماید: «لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إلّا وُسْعَها»[۲]؛ خداوند هیچ کس را جز به اندازۀ توانش تکلیف نمی‌‌کند.
در حدیث نقل شده است که حضرت امام حسین(علیه السلام) دربارۀ این شرط می‌‌فرمایند: «خداوند طاقت کسی را نگرفت، مگر آنکه طاعت خود را از او برداشت و قدرت کسی را سلب نکرد، مگر اینکه تکلیف خود را از او برداشت»[۳].
ج. بلوغ
سوّمین شرط تکلیف، بلوغ می‌باشد. بلوغ، پدیدۀ مبارکی است که انسان در سایۀ آن این شایستگی را پیدا می‌‌کند که مورد توجّه خطاب الهی قرار گیرد و رعایت دستورات و فرمان‌های الهی بر او واجب شود و ارتکاب اموری که از آن نهی شده بر او حرام گردد و با انجام وظایف دینی به خداوند متعال تقرّب جوید و در امتحان بندگی و تسلیم، سرافراز و سربلند گردد. دین مبین اسلام، نشانه‌‌هایی را برای بلوغ بیان نموده است که توضیح آن در ادامه ذکر می‌شود.