جنابت در حال روزه

شوخی و ملاعبه با همسر در حال روزه

طبق نظر آیت الله سیستانی:

شوخی و بازی با همسر، در صورتی که روزه‌دار قصد خارج‌شدن منی داشته باشد:

• اگر منی خارج شود، روزه باطل شده و قضا و کفاره نیز واجب می‌شود
• اگر منی خارج نشود، باید آن روز را امساک کرده و بعداً قضای آن را به‌جا آورد

در صورتی که روزه‌دار قصد خارج‌شدن منی نداشته باشد:

• اگر اطمینان داشته منی خارج نمی‌شود، روزه‌اش صحیح است، حتی اگر اتفاقاً منی خارج شود
• اگر احتمال عقلایی می‌داده که منی خارج می‌شود، چنانچه منی خارج نشود، روزه صحیح است و چنانچه منی خارج شود، باید آن روز را امساک کرده و قضا و کفاره نیز بر او واجب می‌شود

نکته: در فرض اخیر، چنانچه خروج منی به‌واسطۀ تماس با همسر نباشد؛ بلکه مثلاً با نگاه به همسر یا صحبت با او باشد یا شخص با خود کاری کند که منی خارج شود، روزه باطل است؛ ولی کفاره ندارد.

استمناء در حال روزه

اگر روزه‌دار (مرد یا زن) استمناء کند، روزه‌اش باطل می‌شود و تفصیلاتی که در بحث ملاعبه مطرح شد، اینجا نیز جاری است.

احتلام و جنب‌شدن در حال روزه

اگر در خواب منی از شخص روزه‌دار خارج شود، روزه‌اش باطل نمی‌شود و لازم نیست فوراً غسل کند.

اگر روزه‌دار بداند در خواب محتلم می‌شود، خوابیدن اشکالی ندارد.

روزه‌داری که محتلم شده است، جایز است ادرار کند؛ گرچه بداند به‌واسطۀ ادرارکردن، باقیماندۀ منی از مجرا بیرون می‌آید.

منابع فقهی

توضیح المسائل

مسأله ۱۵۶۷  اگر روزه‌دار استمناء کند  معنای استمناء در مسأله (۱۵۵۱) گذشت  روزه‌اش باطل می‌شود.

مسأله ۱۵۶۸  اگر بی‌اختیار منی از انسان بیرون آید، روزه‌اش باطل نیست.

مسأله ۱۵۶۹  هرگاه روزه‌دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم می‌شود  یعنی در خواب منی از او بیرون می‏آید  جایز است بخوابد هرچند به سبب نخوابیدن به زحمت نیفتد، و اگر محتلم شود روزه‌اش باطل نمی‏شود.

مسأله ۱۵۷۰  اگر روزه‌دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن منی جلوگیری کند.

مسأله ۱۵۷۱  روزه‌داری که محتلم شده، می‌تواند ادرار کند، اگرچه بداند به واسطه ادرار کردن باقیمانده منی از مجری بیرون می‏آید.

مسأله ۱۵۷۲  روزه‌داری که محتلم شده اگر بداند منی در مجری مانده و در صورتی که پیش از غسل ادرار نکند، بعد از غسل منی از او بیرون می‏آید، احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل ادرار کند.

مسأله ۱۵۷۳  کسی که عمداً به قصد بیرون آمدن منی مثلاً با زن خود بازی و شوخی کند و منی از او بیرون نیاید، اگر دو مرتبه نیت روزه نکند روزه او باطل است، و اگر نیت روزه کند باید بنا بر احتیاط لازم  روزه را تمام کند و قضا هم بنماید.

مسأله ۱۵۷۴  اگر روزه‌دار بدون قصد بیرون آمدن منی مثلاً با زن خود بازی و شوخی کند، چنانچه اطمینان دارد که منی از او خارج نمی‏شود اگرچه اتفاقاً منی بیرون آید، روزه او صحیح است. ولی اگر اطمینان ندارد، در صورتی که منی از او بیرون آید، روزه‌اش باطل است.

مسأله ۱۶۰۳  اگر روزه‌دار در روز محتلم شود، واجب نیست فوراً غسل کند.

مسأله ۱۶۰۴  هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.

مسأله ۱۶۰۵  کسی که می‏خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است، می‌تواند آن روز را به قصد قضای ماه رمضان روزه بگیرد.

رساله جامع

مسأله ۷۲. اگر روزه‌دار استمناء کند روزه‌اش باطل می‌شود. استمناء، یعنی اینکه مرد با خود یا به صورت دیگری غیر از جماع، کاری کند که منی از او بیرون آید و محقّق شدن این امر در مورد زنان[۱] با انجام کاری - غیر از جماع - است که موجب جنابت آنان گردد و توضیح آن در جلد اول مبحث «جنابت» مسألۀ «۴۳۲» ذکر شد.

[۱]. که آن را «استشهاء» می‌نامند.

مسأله ۷۳. اگر بی‌اختیار منی از انسان بیرون آید، روزه‌اش باطل نیست.

مسأله ۷۴. هر گاه روزه‌دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم می‌شود، یعنی در خواب منی از او بیرون می‌آید، جایز است بخوابد، هرچند به سبب نخوابیدن به زحمت نیفتد و اگر محتلم شود، روزه‌اش باطل نمی‌شود.

مسأله ۷۵. اگر روزه‌دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود، واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری کند.

مسأله ۷۶. روزه‌داری که محتلم شده، می‌تواند ادرار کند هرچند بداند به سبب ادرار کردن، باقیماندۀ منی از مجرا بیرون می‌آید.

مسأله ۷۷. روزه‌داری که محتلم شده، اگر بداند منی در مجرا مانده و در صورتی که قبل از غسل ادرار نکند، بعد از غسل منی از او بیرون می‌آید، احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل ادرار کند.

مسأله ۷۸. کسی که عمداً به قصد بیرون آمدن منی، مثلاً با زن خود بازی و شوخی کند و منی از او بیرون نیاید، در صورتی که توجّه به مفطر بودن این عمل داشته، اگر دوباره نیّت روزه نکند، روزۀ او باطل است و چنانچه دوباره نیّت روزه کند، بنابر احتیاط واجب، باید روزه را به قصد قربت مطلقه تمام کند و قضا هم بنماید.

مسأله ۷۹. اگر روزه‌دار بدون قصد بیرون آمدن منی مثلاً با زن خود بازی و شوخی کند، چنانچه یقین یا اطمینان داشته باشد که منی از او خارج نمی‌شود - هرچند اتّفاقاً منی بیرون آید - روزۀ او صحیح است، ولی اگر اطمینان ندارد، در صورتی که منی از او بیرون آید، روزه‌اش باطل است.

مسأله ۱۰۶. اگر روزه‌دار در روز محتلم شود، [پ: یا به هر طریقی‌جنب شود و روزه‌اش صحیح باشد، مانند موارد مسألۀ «۷۳» و بعضی از موارد مسائل «۷۱ و «۷۹».] واجب نیست فوراً غسل کند.

مسأله ۱۶۰. در چند مورد غیر از مواردی که قبلاً به آنها اشاره شد، فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفّاره واجب نیست: ....

۱۰. بدون تماس و ملاعبه با زن، کاری انجام دهد که موجب تحریک شهوتش شود - مانند نگاه به همسر یا صحبت با وی - و این در حالی بوده که قصد بیرون آمدن منی نداشته و از عادتش نیز خارج شدن منی نبوده، ولی احتمال عقلایی می‌داده که این امر باعث شود منی بدون اختیار از وی بیرون آید و با انجام آن منی از او خارج شود.

شایان ذکر است، اگر این امر همراه با تماس با زن بوده - مانند لمس یا بوسیدن یا ملاعبه - قضا و کفّاره هر دو واجب است.

البتّه، در هر صورت اگر یقین یا اطمینان داشته که منی خارج نمی‌شود، ولی اتّفاقاً بی‌اختیار منی بیرون آمده، روزه‌اش صحیح است و قضا و کفّاره ندارد. ....

مسأله ۱۶۲. در «موارد چهارم تا دهم» از مسألۀ «۱۶۰» روزه باطل است و باید تا انتهای روز امساک کند و قضای آن را هم انجام دهد. ....

المسائل المنتخبه

قبل از مساله 502

السادس من المفطرات: الاستمناء بملاعبة أو تقبیل أو ملامسة أو غیر ذلک، بل إذا أتی بشیء من ذلک ولم یطمئنّ من نفسه بعدم خروج المنی فاتّفق خروجه بطل صومه.

(مسألة ۵۰۲): إذا احتلم فی شهر رمضان جاز له الاستبراء بالبول وإن تیقّن بخروج ما بقی من المنی فی المجری، من غیر فرق بین کونه قبل الغسل أو بعده، وإن کان الأحوط استحباباً الترک فی الثانی.

منهاج الصالحین

مسألة ۹۹۳: لا یبطل الصوم - واجباً أو مندوباً، معیناً أو غیره - بالاحتلام فی أثناء النهار، کما لا یبطل بالبقاء علی حدث مسّ المیت عمداً حتّی یطلع الفجر .

مسألة ۱۰۰۲: إذا احتلم فی نهار شهر رمضان لا تجب المبادرة إلی الغسل منه، ویجوز له الاستبراء بالبول وإن علم ببقاء شیء من المنی فی المجری، ولکن لو اغتسل قبل الاستبراء بالبول فالأحوط الأولی تأخیره إلی ما بعد المغرب - ما لم یکن ضرریاً - إلّا إذا علم بعدم خروج شیء من المنی بذلک.

قبل از مساله 100۶

الفصل الثانی المفطرات. وهی أُمور : ....

الثامن: إنزال المنی بفعل ما یؤدّی إلی نزوله مع احتمال ذلک وعدم الوثوق بعدم نزوله، وأمّا إذا کان واثقاً بالعدم فنزل اتّفاقاً أو سبقه المنی بلا فعل شیء لم یبطل صومه.

مسألة ۱۰۲۴: یجب القضاء دون الکفّارة فی موارد: ....

السابع: سبق المنی بفعل ما یثیر الشهوة - غیر المباشرة مع المرأة - إذا لم ‏یکن قاصداً ولا من عادته، فإنّه یجب فیه القضاء دون الکفّارة، وأمّا سبقه بالمباشرة مع المرأة کاللمس والتقبیل فالظاهر وجوب القضاء والکفّارة فیه وإن لم یکن قاصداً ولا من عادته، هذا إذا کان یحتمل سبق المنی احتمالاً معتدّاً به، وأمّا إذا کان واثقاً من نفسه بعدم الخروج فسبقه اتّفاقاً، فالظاهر عدم وجوب القضاء ولا الکفّارة علیه فی الصورتین.

عروه الوثقی

بعد از مساله 2396

الرابع من المفطرات : الاستمناء أی إنزال المنی متعمدا بملامسة أو قبلة أو تفخیذ أو نظر أو تصویر صورة المواقعة أو تخیل صورة امرأة أو نحو ذلک من الأفعال التی یقصد بها حصوله، فإنه مبطل للصوم بجمیع أفراده، وأما لو لم یکن قاصدا للإنزال وسبقه المنی من دون إیجاد شیء مما یقتضیه (۱۳۱۰) لم یکن علیه شیء.

(۱۳۱۰) (من دون ایجاد شیء مما یقتضیه) : او ما یکون معرضاً له مما لا یثق مع الاتیان به بعدم سبق المنی.

[ ۲۳۹۷ ] مسألة ۱۴ : إذا علم من نفسه أنه لو نام فی نهار رمضان یحتلم فالأحوط ترکه، وإن کان الظاهر جوازه خصوصا إذا کان الترک موجبا للحرج.

[ ۲۳۹۸ ] مسألة ۱۵ : یجوز للمحتلم فی النهار الاستبراء بالبول أو الخرطات وإن علم بخروج بقایا المنی فی المجری، ولا یجب علیه التحفظ بعد الإنزال من خروج المنی إن استیقظ قبله خصوصا مع الإضرار أو الحرج.

[ ۲۳۹۹ ] مسألة ۱۶ : إذا احتلم فی النهار وأراد الاغتسال فالأحوط(۱۳۱۱) تقدیم الاستبراء إذا علم إنه لو ترکه خرجت البقایا بعد الغسل فتحدث جنابة جدیدة.

(۱۳۱۱) (فالاحوط) : الاولی.

[ ۲۴۰۰ ] مسألة ۱۷ : لو قصد الإنزال بإتیان شیء مما ذکر ولکن لم ینزل بطل صومه من باب نیة إیجاد المفطر (۱۳۱۲).

(۱۳۱۲) (من باب نیة ایجاد المفطر) : تقدم الکلام فیها.

[ ۲۴۰۱ ] مسألة ۱۸ : إذا أوجد بعض هذه الأفعال لا بنیة الإنزال لکن کان من عادته (۱۳۱۳) الإنزال بذلک الفعل بطل صومه أیضاً إذا أنزل، وأما إذا أوجد بعض هذه ولم یکن قاصدا للإنزال ولا کان من عادته فاتفق أنه أنزل فالأقوی عدم البطلان (۱۳۱۴)، وإن کان الأحوط القضاء خصوصا فی مثل الملاعبة والملامسة والتقبیل.

(۱۳۱۳) (لکن کان من عادته) : مع التفاته إلیها.

(۱۳۱۴) (فالأقوی عدم البطلان) : مع الاطمئنان بعدم سبق المنی وإلا فالأقوی خلافه.

[ ۲۴۳۶ ] مسألة ۵۳ : لا یجب علی من أجنب فی النهار بالاحتلام أو نحوه من الأعذار أن یبادر إلی الغسل فورا وإن کان هو الأحوط.

[ ۲۴۳۷ ] مسألة ۵۴ : لو تیقظ بعد الفجر من نومه فرأی نفسه محتلما لم یبطل صومه، سواء علم سبقه علی الفجر أو علم تأخره أو بقی علی الشک، لأنه لو کان سابقا کان من البقاء علی الجنابة غیر متعمد، ولو کان بعد الفجر کان من الاحتلام فی النهار، نعم إذا علم سبقه علی الفجر لم یصح منه صوم قضاء رمضان مع کونه موسعا (۱۳۴۰)، وأما مع ضیق وقته فالأحوط الإتیان به وبعوضه.

(۱۳۴۰) (لم یصح منه صوم قضاء رمضان مع کونه موسعا) : مر أنه یصح مطلقا من غیر فرق بین سعة الوقت وضیقه .

بعد از مساله 2497 ....

العاشر : سبق المنی بالملاعبة أو بالملامسة إذا لم یکن ذلک من قصده ولا عادته علی الأحوط، وإن کان الأقوی عدم وجوب القضاء أیضاً (۱۴۲۳).

(۱۴۲۳) (وإن کان الأقوی عدم وجوب القضاء أیضا) : بل الأقوی وجوبه إذا لم یکن واثقا من عدم خروجه کما تقدم، بل وجوب الکفارة عندئذ فیما إذا کان سبق المنی بالملاعبة ونحوهما  کما فرضه فی المتن  لا یخلو من قوة نعم إذا کان ذلک بفعل ما عدا المباشرة مع المرأة مما یثیر الشهوة فالأظهر عدم ثبوت الکفارة.