روزه و تشنگی و گرسنگی شدید
طبق نظر آیت الله سیستانی:
اگر تشنگی یا گرسنگی به‌اندازه‌ای بر روزه‌دار غلبه کند که سختی زیاد غیر قابل تحمل برایش ایجاد شود، خوردن و آشامیدن به مقدار رفع ضعف و تشنگی جایز است و بنابر احتیاط واجب باید بقیۀ روز را امساک کرده و بعداً قضای آن را نیز به‌جا آورد.
روزه‌گرفتن افراد دارای مشاغل سخت
افرادی که دارای مشاغل سخت هستند؛ مانند کار در نانوایی و آهنگری (که گرمای محلّ کار باعث تشنگی و عطش زیاد می‌شود)، چنانچه برایشان مقدور است لازم است کار خود را در ماه رمضان تعطیل کرده تا بتوانند تکلیف خود را انجام دهند؛ اما چنانچه با تعطیل‌کردن کار، شغل مناسب دیگری برایشان پیدا نشود یا اینکه نتوانند مخارج روزمرّه خود را تأمین کنند، لازم است روزه بگیرند و زمانی که عطشِ غیر قابل تحمل بر ایشان غلبه کرد، به مقدار ضرورت آب بنوشند؛ اما با این کار، روزه باطل می‌شود و لازم است بقیه روز را امساک کرده و بعد از ماه رمضان قضای آن را به‌جا آورند.
استفتائات
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسأله ۱۵۶۰. اگر روزه‌دار به‌قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد، یا به او ضرری برسد، یا آنکه به سختی بیفتد که نمی‌تواند آن را تحمل کند، می‌تواند به‌اندازه‌ای که ترس از این امور برطرف شود آب بیاشامد، بلکه در فرض ترس از مرگ و مانند آن واجب است ولی روزه او باطل می‌شود. و اگر ماه رمضان باشد، باید بنا بر احتیاط لازم بیشتر از آن نیاشامد، و در بقیه روز از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.
مسأله ۱۵۶۲. ضعف به تنهایی مجوز روزه خواری در ماه رمضان نیست هرچند شدید باشد، مگر این که موجب مشقت (سختی زیاد که معمولاً قابل تحمل نیست) باشد که در این صورت، خوردن یا آشامیدن بنا بر احتیاط واجب فقط به مقدار ضرورت جایز است و بقیه روز را امساک نماید همچنین باید بعد از ماه مبارک رمضان، آن روز را قضا نماید ولی کفاره بر او واجب نیست.
مسأله ۱۶۲۷. چند چیز برای روزه‌دار مکروه است و از آن جمله است: ....
۲. انجام دادن هر کاری مانند خون گرفتن، و حمام رفتن که باعث ضعف می‌شود.
رساله جامع
مسأله ۶۴. احساس تشنگی یا ضعف داشتن، به تنهایی، عذر شرعی برای افطار روزه نیست، ولی اگر تشنگی یا ضعف فرد به قدری زیاد است که در اثر آن به سختی زیادی بیفتد که معمولاً نمی‌شود آن را تحمّل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد؛
ولی چنین شخصی در ماه مبارک رمضان بنابر احتیاط واجب باید به مقدار ضرورت و از بین رفتن آن ضعف یا تشنگی فوق‌العاده - با توضیحاتی که ذکر شد - اکتفا نموده و در بقیّۀ روز از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند، پرهیز نماید، هرچند در هر صورت، روزه، با خوردن یا آشامیدن وی باطل می‌شود ....
منهاج الصالحین
مسألة ۱۰۱۵: إذا غلب العطش علی الصائم وخاف الضرر من الصبر علیه أو کان حرجیاً علیه بحدّ لا یتحمّل جاز له أن یشرب بمقدار الضرورة ولا یزید علیه علی الأحوط لزوماً، ویفسد بذلک صومه، ویجب علیه الإمساک تأدّباً فی بقیة النهار إذا کان فی شهر رمضان علی الأحوط لزوماً، وأمّا فی غیره من الواجب الموسّع أو المعین فلا یجب الإمساک.
مسألة ۱۰۳۰: لا یکفی الضعف فی جواز الإفطار فی شهر رمضان ولو کان مفرطاً إلّا أن یکون حرجیاً بحدٍّ لا یتحمّل عادة فیجوز الإفطار ویجب القضاء بعد ذلک، وکذا إذا أدّی الضعف إلی العجز عن العمل اللازم للمعاش مع عدم التمکن من غیره، أو کان العامل بحیث لا یتمکن من الاستمرار علی الصوم لغلبة العطش، والأحوط لزوماً فیهم الاقتصار فی الأکل والشرب علی مقدار الضرورة والإمساک عن الزائد.
عروه الوثقی
[ ۲۴۶۶ ] مسألة ۵ : إذا غلب علی الصائم العطش بحیث خاف من الهلاک[۱] یجوز له[۲] أن یشرب الماء مقتصرا علی مقدار الضرورة، ولکن یفسد صومه بذلک ویجب علیه الإمساک بقیة النهار إذا کان فی شهر رمضان، وأما فی غیره من الواجب الموسع والمعین فلا یجب الإمساک، وإن کان أحوط فی الواجب المعین.