طبق نظر آیتالله سیستانی:
یکی از شرایط صحت نماز جمعه این است که بین دو محل برگزاری آن، حداقل یک فرسخ (حدود ۵.۵ کیلومتر) فاصله باشد. پس اگر دو نماز جمعه در فاصله کمتر از ۵.۵ کیلومتر و به صورت همزمان برگزار شوند، هر دو باطل است؛ اما اگر یکی زودتر شروع شود، نمازی که زودتر خوانده شده، صحیح و نماز جمعۀ دیگر باطل خواهد بود.
نکته: رعایت این شرط در جایی لازم است که هر دو نماز جمعه صحیح برگزار شده و دارای سایر شرایط باشند.
اگر بعد از پایانیافتن نماز جمعه مشخص شود که در فاصله کمتر از یک فرسخ، نماز جمعۀ دیگری همزمان یا زودتر برگزار شده، نماز جمعه صحیح بوده و لازم نیست نماز ظهر خوانده شود.
استفتائات
السؤال: توجد بلدتان مستقلتان عن بعضهما تمام الاستقلال لیس بینهما أی ترابط أو اتصال مختلفتان فی الاسم منفصلتان فی التقسیمات الاداریة والأمنیة والجغرافیة إذ لکل واحدة من البلدتین بلدیة خاصة ومخاتیر وشرطة وأجهزة أمنیة واداریة لا علاقة بینهم ولا ارتباط.
وفی کل واحدة من البلدتین مسجد تقام صلاة الجمعة فی أحدهما فهل یصح إقامة الجمعة فی المسجد الآخر، علما أن المسافة الهوائیة المباشرة او بالاصطلاح (خط النار) بین المسجدین لا یتعدی أربعة کیلو مترات ومئتی متر بالتحدید الدقیق؟
الجواب: اذا کان أقرب الطرق السالکة بین المسجدین لا یبلغ (۵.۵) کم تقریبا لم تصح اقامة الجمعة فیها فی یوم واحد، ولا أثر لکون أحد المسجدین فی بلدة والآخر فی بلدة أخری مستقلة عنها تماما والله العالم.
سوال: به خاطر فاصله زیاد پادگان با شهر امکان حضور در نماز جمعه نیست آیا برپایی نماز جماعت جایز است؟
جواب : به خودی خود مانعی ندارد.
سوال: حکم نماز جمعه در دو روستایی که بین آنها فاصله کمتر از یک فرسخ میباشد چیست؟ با توجه به اینکه یک روستا مرکز است و روستای دیگر از مرکز دور است اما به قول خود اهالی نماز جمعه روستای دوم، قدیمیتر از روستای مرکزی است.
جواب : فاصله بین دو محل اقامت نماز جمعه باید کمتر از یک فرسخ شرعی (پنج و نیم کیلومتر) نباشد و اگر کمتر بود نماز جمعهای که با شرائط، اول اقامه شده صحیح و نماز دیگر باطل است و مرکز بودن اثری ندارد.
سوال: توافق شده در محل مخصوصی نماز جمعه برقرار شود حدود چهل سال نماز جمعه در آنجا بجا آورده شده است و فعلا در محل دیگری نزدیک آن محل نماز جمعه دیگری برقرار میشود آیا صحیح است؟
جواب : فاصله بین دو نماز جمعه واجد شرائط باید حداقل پنج کیلومتر و نیم باشد و اگر در کمتر از این فاصله دو نماز جمعه همزمان با هم اقامه شوند هر دو باطل است و در صورت تقدم و تأخر نماز جمعه، اولی صحیح، و دومی باطل میباشد، و در هر حال مؤمنین باید از اختلاف و درگیری با هم (مخصوصا در اقامه محافل مذهبی و انجام اعمال دینی) اجتناب نمایند.
سوال: شهر (الف) از نعمت نماز جمعه برخوردار میباشد و در آینده در شهر (ب) نیز برگزار میشود، فاصله دو مصلی از راه اصلی (آسفالت) یازده کیلومتر است اما یک راه خاکی قرار دارد که مسیر اصلی مردم شهر (ب) به شهر (الف) نیست اما روزهای جمعه برخی از مردم برای شرکت در نماز جمعه به شهر (الف) از این مسیر رفت و آمد میکنند که در این صورت فاصله دو مصلی چهار کیلومتر خواهد شد. با این شرایط آیا شهر (ب) از نظر شرعی میتواند به برگزاری نماز جمعه اقدام نماید؟
جواب : در فرض سؤال، فاصله لازم بین دو نماز جمعه محقق نمیباشد.
پرسش: اگر فاصله مان به محلی که سنی ها نماز جمعه می خوانند نزدیک باشد آیا با آنها نماز جمعه بخوانیم یا خیر ؟
پاسخ: شرکت در نماز جمعه ایشان محذور ندارد ولی نماز ظهر را هم باید بخوانید .
منابع فقهی
توضیح المسائل
قبل از مساله ۷۲۰
و صحیح بودن نماز جمعه چند شرط دارد:...
سوّم: آنکه مسافت بین دو نماز جمعه کمتر از یک فرسخ نباشد، بنابراین اگر نماز جمعه دیگری در مسافت کمتر از یک فرسخ برپا شود چنانچه با هم شروع شوند هر دو باطل میشوند، و اگر یکی زودتر از دیگری شروع شود هرچند به تکبیرةالاحرام باشد صحیح، و دومی باطل خواهد بود. ولی هرگاه پس از برگزاری نماز جمعه معلوم شود که نماز جمعه دیگری همزمان یا مقدم بر آن در مسافت کمتر از یک فرسخ برپا شده بوده، بهجا آوردن نماز ظهر واجب نخواهد بود. و برپا نمودن نماز جمعه در صورتی مانع از نماز جمعه دیگر در مسافت مزبور میشود که خود صحیح و جامعالشرایط باشد و در غیر این صورت مانع نخواهد بود.
رساله جامع
ج۱، مسئله ۲۰۱۱. مسافت بین دو نماز جمعه نباید کمتر از یک فرسخ باشد[هر فرسخ، تقریباً «پنج و نیم کیلومتر» است.] و اگر نماز جمعۀ دیگری در مسافت کمتر از یک فرسخ بر پا شود، چنانچه با هم شروع شوند هر دو باطل میشوند و اگر یکی زودتر از دیگری شروع شود - هرچند به تکبیرة الاحرام باشد - اوّلی، صحیح و دوّمی، باطل خواهد بود؛ ولی هر گاه پس از برگزاری نماز جمعه معلوم شود که نماز جمعۀ دیگری همزمان یا مقدّم بر آن، در مسافت کمتر از یک فرسخ برپا شده بوده، بهجا آوردن نماز ظهر، واجب نخواهد بود.
شایان ذکر است، بر پا نمودن نماز جمعه، در صورتی مانع از نماز جمعۀ دیگر در مسافت مذکور میشود که خود، صحیح و جامع الشّرایط باشد و در غیر این صورت، مانع نخواهد بود.
المسائل المنتخبه
مسألة ۱۸۱: تعتبر فی صحّة الجمعة فی بلد أن لا تکون المسافة بینها وبین جمعة أخری أقلّ من فرسخ (۵,۵ کم تقریباً)، فلو أقیمت جمعة أخری فیما دون فرسخ بطلتا جمیعاً إن کانتا مقترنتین زماناً، وأمّا إذا کانت إحداهما سابقة علی الأخری ولو بتکبیرة الإحرام صحّت السابقة دون اللاحقة.
مسألة ۱۸۲: إقامة الجمعة إنّما تکون مانعة عن جمعة أخری فی تلک المسافة إذا کانت صحیحة وواجدة للشروط، وأمّا إذا لم تکن واجدة لها فلا تمنع عن ذلک.
منهاج الصالحین
قبل از مساله ۹۵۶
ویعتبر فی صحّة صلاة الجمعة أُمور :....
۲. أن لا تکون المسافة بینها وبین صلاة جمعة أُخری أقلّ من فرسخ (۵،۵ کیلو متراً تقریباً)، فلو أقیمت جمعتان فیما دون فرسخ بطلتا جمیعاً إن کانتا مقترنتین زماناً، وأمّا إذا کانت إحداهما سابقة علی الأُخری ولو بتکبیرة الإحرام صحّت السابقة دون اللاحقة، نعم إذا کانت إحدی الصلاتین فاقدة لشرائط الصحّة فهی لا تمنع عن إقامة صلاة جمعة أُخری ولو کانت فی عرضها أو متأخّرة عنها....