حکایت اذان و اقامه آن است که فرد، جملات اذان یا اقامهای را که میشنود، به صورت آهسته تکرار کند.
بر اساس نظر آیتالله سیستانی: حکایت در موارد زیر مستحب است:
- حکایت اذان اعلام
- حکایت اذان نماز جماعت
- حکایت اقامه نماز جماعت
مستحبات کسی که اذان و اقامه را میشنود
- کسی که اذان را میشنود مستحب است جملات آن را به آرامی تکرار کند.
- هنگامی که مؤذن به شهادتین رسید، مستحب است بگوید: «وَ أَنَا أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ، أَکْتَفی بِها عَنْ کُلِّ مَنْ أَبَی وَ جَحَدَ وَ أُعینُ بِها مَنْ أَقَرَّ وَ شَهِدَ»
- کسی که اقامه نماز جماعت را میشنود مستحب است جملات آن را بازگو کند
- هنگامی که جمله «قد قامت الصلاة» را شنید، مستحب است بگوید: «اللّهُمَّ أَقِمْها وَ أَدِمْها وَ اجْعَلْنی مِنْ خَیْرِ صالِحی أَهْلِها»
استفتائات
السؤال: هل یجوز متابعة المؤذِّن الذی یؤذِّن لصلاة الجماعة أو لنفسه بأن یردّد السامع الأذان معه أو بعده مباشرة بصوت خافت؟ وهل ذاک مستحب أو مکروه أو مباح؟
الجواب: تجوز المتابعة بل هی مستحبة فی حکایة الأذان المستحب لصلاة الجماعة، وأمّا استحبابها فی أذان المنفرد فغیر معلوم، ولا بأس بها رجاءً.
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسئله ۹۱۳ . کسی که اذان دیگری را که برای اعلام یا برای نماز جماعت میگوید بشنود، مستحب است هر قسمتی را که میشنود آهسته بگوید.
مسئله ۹۱۴ . کسی که اذان و اقامه دیگری را شنیده باشد، چه با او گفته باشد یا نه، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که میخواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد و از ابتدای شنیدن قصد نماز داشته است، میتواند به اذان و اقامه او اکتفا کند. ولی این حکم در مورد جماعتی که فقط امام اذان را شنیده باشد، یا فقط مأمومین شنیده باشند، مورد اشکال است.
رساله جامع
ج۱، مسئله ۱۲۱۵. کسی که اذان دیگری را - که برای اعلام یا برای نماز جماعت میگوید - بشنود، مستحب است هر قسمتی را که میشنود، آهسته تکرار کرده و بگوید، که به این کار «حکایت اذان» گویند.
همچنین، حکایت اقامۀ فردی که برای نماز جماعت اقامه میگوید، مستحب است، امّا سزاوار است هنگامی که فردِ اقامهگو «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» میگوید، شنونده بگوید: «اللّهُمَّ أَقِمْها وَأَدِمْها وَاجْعَلْنی مِنْ خَیْرِ صالِحی أَهْلِها» و مستحب بودن حکایت اذان یا اقامۀ فردی که فرادی نماز میخواند، خالی از اشکال نیست، ولی حکایت آن رجاءً مانعی ندارد.
عروه الوثقی
[ ۱۳۹۶ ] مسألة ۴: یستحب حکایة الاذان عند سماعه سواء کان أذان الاعلام أو أذان الاعظام أی أذان الصلاة جماعة أو فرادی[۱] مکروهاً کان أو مستحبا، نعم لا یستحب حکایة الاذان المحرم، والمراد بالحکایة أن یقول مثل ما قال المؤذن عند السماع من غیر فصل معتد به، وکذا یستحب حکایة الاقامة أیضاً، لکن ینبغی إذا قال المقیم: قد قامت الصلاة أن یقول هو: اللهم أقمها وأدمها واجعلنی من خیرصالحی أهلها، والأولی تبدیل [۲] الحیعلات بالحوقلة بأن یقول: لا حول ولا قوة إلا بالله.
[ ۱۳۹۷ ] مسألة ۵: یجوز حکایة الاذان [۳] وهو فی الصلاة، لکن الأقوی حینئذ تبدیل الحیعلات بالحوقلة.