بر اساس نظر آیتالله سیستانی:
مستحب است که مردان و زنان قبل از نمازهای واجب روزانه، اذان و اقامه بگویند. این استحباب، بهویژه در مورد نمازهای ادائی و بهخصوص برای نماز صبح و مغرب، بیشتر تأکید شده است. همچنین، توصیه به اذان و اقامه (به ویژه اقامه) برای مردان بیشتر است.
اذان و اقامه تنها برای نمازهای یومیه (نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء) مستحب است و برای سایر نمازهای واجب (مانند نماز آیات) یا نمازهای مستحبی (مانند نوافل و نماز عیدین) مشروع و جایز نیست.
موارد استحباب اذان و اقامه
اذان و اقامه در برخی مواقع دیگر نیز توصیه شده است، برای مثال:
- در گوش نوزاد
- هنگام ترسیدن در بیابان
- در گوش کسی که چهل روز گوشت نخورده است
- برای افراد تندخو و خشن
- در گوش حیوانات چموش
استفتائات
السؤال: هل یجوز ترک الأذان والإقامة فی صلاة القضاء؟
الجواب: نعم، یجوز ترکهما وافتتاح الصلاة بتکبیرة الإحرام مباشرةً. فالأذان والإقامة مستحبّان مؤکّدان، ولا یضرّ ترکهما بصحّة الصلاة.
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسئله ۹۰۲ . برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای واجب شبانهروزی (یومیه) اذان و سپس اقامه بگویند، و برای نمازهای دیگر واجب یا مستحب مشروع نیست، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان در صورتی که با جماعت بخوانند مستحب است سه مرتبه بگویند: الصلاة.
مسئله ۹۰۳ . مستحب است در روز اوّل که بچه به دنیا میآید، یا پیش از آنکه بند نافش بیفتد، در گوش راست او اذان، و در گوش چپ اقامه بگویند.
رساله جامع
ج۱، مسئله ۱۱۸۷. برای مرد و زن مستحب است قبل از نمازهای واجب شبانه روزی (نمازهای یومیّه)، اذان و سپس اقامه بگویند و گفتن اذان و اقامه برای نماز ادایی، خصوصاً نماز صبح و مغرب بیشتر تأکید شده است.
همچنین، گفتن اذان و اقامه برای مردان تأکید بیشتری شده؛ بلکه احتیاط مستحب است مردان اقامه را ترک نکنند.
احکام اولاد
ج۴، مسأله۳۶۸. برخی از اموری که انجام آن پس از تولّد فرزند مستحب است عبارتند از:
۱. شستن نوزاد بعد از تولّد، در صورتی که ایمن از ضرر باشد.
۲. اذان گفتن در گوش راست و اقامه گفتن در گوش چپ نوزاد در روز تولّدش، قبل از آنکه بند نافش بیفتد.[۱]
المسائل المنتخبه
الأذان والإقامة
یستحبّ الأذان والإقامة فی الفرائض الیومیة أداءً وقضاءً.
مسألة ۲۵۴: یتأکد استحباب الأذان والإقامة فی خصوص المغرب والصبح من الفرائض الیومیة، کما یتأکدان للرجال، وأشدّهما تأکیداً لهم الإقامة، بل الأحوط استحباباً لهم عدم ترکها، ولا یتأکدان بالنسبة للنساء.
منهاج الصالحین
مقدمه مساله ۵۶۷ .
یستحبّ الأذان والإقامة فی الفرائض الیومیة أداءً وقضاءً، حضراً وسفراً، فی الصحّة والمرض، للجامع والمنفرد، رجلاً کان أو امرأة، ویتأکدان فی الأدائیة منها، وفی خصوص المغرب والغداة، کما یتأکدان للرجال وأشدّهما تأکیداً لهم الإقامة، بل الأحوط - استحباباً - لهم الإتیان بها، ولا یتأکدان بالنسبة إلی النساء، ولا یشرع الأذان ولا الإقامة فی النوافل، ولا فی الفرائض غیر الیومیة.
عروه الوثقی
لا إشکال فی تأکد رجحانهما فی الفرائض الیومیة أداء وقضاء جماعة وفرادی حضرا وسفرا للرجال والنساء [۲]، وذهب بعض العلماء إلی وجوبهما، و خصه بعضهم بصلاة المغرب والصبح وبعضهم بصلاة الجماعة وجعلهما شرطا فی صحتها، وبعضهم جعلهما شرطا فی حصول ثواب الجماعة، والأقوی استحباب الاذان مطلقا والأحوط [۳]عدم ترک الاقامة للرجال فی غیر موارد السقوط وغیر حال الاستعجال والسفر وضیق الوقت، وهما مختصان بالفرائض الیومیة، وأما فی سائر الصلوات الواجبة فیقال: «الصلاة» ثلاث مرات [۴]،
قبل از مساله ۱۳۹۳
نعم یستحب الاذان فی الاذن الیمنی من المولود والاقامة فی أذنه الیسری یوم تولده أو قبل أن تسقط سرته، وکذا یستحب الأذان فی الفلوات عند الوحشة من الغول وسحرة الجن، وکذا یستحب الاذان فی أذن من ترک اللحم أربعین یوماً، وکذا کل من ساء خلقه، والأولی أن یکون فی أذنه الیمنی، وکذا الدابة إذا ساء خلقها.
- ↑ نیز در گوش نوزاد رجاءً بعد از اذان، سورۀ مبارکۀ حمد و آیة الکرسی و آیات۲۱ تا ۲۴ سورۀ حشر و سورههای اخلاص و فلق و ناس خوانده شود؛ مرآة الکمال، ج۱، الفصل الأول فی آداب الولادة، ص۲۶؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج۱۵، ابواب احکام الأولاد، باب ۲۶، ص۱۳۷، ح۱.
- ↑ (والنساء): لم یثبت تأکد استحبابهما للنساء، بل لا یبعد ان یکون استحبابهما لهن نفسیاً لا ان صلاتهن بدونهما تکون فاقدة لمرحلة عالیة من الکمال کما هو الحال فی الرجال.
- ↑ (والاحوط): الاولی.
- ↑ (ثلاث مرات): لم یظهر له دلیل فی غیر العیدین جماعة.