طبق نظر آیت الله سیستانی:
خانم بارداری که روزهگرفتن برای او یا جنینش ضرر داشته باشد:
- چنانچه در ماه آخر حاملگی نباشد، روزهگرفتن و پرداخت فدیه بر او واجب نیست و باید بعداً قضای روزههایی که نگرفته را بهجا آورد.
- چنانچه در ماه آخر بارداری باشد، روزهگرفتن بر او واجب نیست و باید برای هر روز، یک مُدّ طعام (۷۵۰ گرم) به فقیر بدهد[۱] و بعداً قضای روزههایی که نگرفته را بهجا آورد.
نکته: اگر روزهگرفتن بر این زن بهجهت عذر دیگری (مانند مسافرت) واجب نباشد، پرداخت فدیه بر او واجب نیست.
استفتائات
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسأله ۱۶۹۷ ـ زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای خودش یا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد. و در هر دو صورت روزههایی را که نگرفته باید قضا نماید.
رساله جامع
مسأله ۱۶. بر چهار گروه روزه گرفتن واجب نیست، بلکه در بعضی از موارد آن جایز نیست:
.... ج. زن حاملهای که به خاطر حمل، روزه گرفتن برای خودش یا بچّهاش ضرر دارد. ....
مسأله ۲۰۴. زنی که وقت زایمان او نزدیک است و روزه برای خودش یا بچّهاش ضرر دارد،[۲] روزه بر او واجب نیست؛ بلکه در موارد ضرر حرام، نباید روزه بگیرد و باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت باید بعداً روزههایی را که نگرفته، قضا نماید و قضای روزه، به دلیل حاملگی از او ساقط نمیشود.
شایان ذکر است، این حکم (پرداخت مُدّ) اختصاص به زن حاملهای دارد که وقت زایمان او نزدیک است؛[۳] مثل اینکه وارد ماه نهم حاملگی شده است و شامل زن حاملهای که زمان زایمان او نزدیک نیست، نمیشود.
مسأله ۲۰۶. اگر زن حامله یا زن شیرده که در مسائل «۲۰۴ و ۲۰۵» ذکر شد، به جهت عذر حیض یا سفر به حدّ مسافت شرعی واجب نباشد روزه بگیرد، پرداخت فدیه بر وی لازم نیست و فقط قضای روزه بر او واجب است.
المسائل المنتخبه
(مسألة ۴۷۵): الحامل المُقْرِب إذا خافت الضرر علی نفسها أو علی جنینها جاز لها الإفطار، بل قد یجب کما إذا کان الصوم مستلزماً للإضرار المحرّم بأحدهما، وتُکفِّر عن کلّ یوم بمُدّ، ویجب علیها القضاء أیضاً.
منهاج الصالحین
قبل از مساله 1042
وردت الرخصة فی إفطار شهر رمضان لأشخاص:
.... ومنهم: الحامل المقرب التی یضرّ بها الصوم أو یضرّ حملها، والمرضعة قلیلة اللبن إذا أضرّ بها الصوم أو أضرّ بالولد، وعلیهما القضاء بعد ذلک، کما أنّ علیهما الفدیة أیضاً، ولا یجزئ الإشباع عن التصدّق بالمُدّ فی الفدیة من غیر فرق بین مواردها.
عروه الوثقی
بعد از مساله 2511
وردت الرخصة فی إفطار شهر رمضان لأشخاص، بل قد یجب :
.... الرابع : الحامل المُقرب التی یضرها الصوم أو یضر حملها، فتفطر وتتصدق من مالها بالمد أو المدین وتقضی بعد ذلک. ....