شرایط وجوب روزه

طبق نظر آیت الله سیستانی:

روزه با شرایط زیر بر انسان واجب می‌شود:

۱. بالغ باشد

۲. عاقل باشد

۳. بیهوش نباشد

۴. مسافر نباشد

۵. در ایام حیض و نفاس نباشد

۶. روزه برایش ضرر یا سختی فوق‌العاده نداشته باشد

۷. فرد، جزو کسانی که روزه بر آنها واجب نیست، نباشد

همسو: شرایط صحت روزه •

منابع فقهی

رساله جامع

مسأله ۲. بر هر انسانی واجب است در صورتی که شرایط ذیل وجود داشته باشد، ماه مبارک رمضان را روزه بگیرد.

شرط اوّل: بالغ باشد

شرط دوم: عاقل باشد

شرط سوّم: بیهوش نباشد

شرط چهارم: چنانچه روزه‌دار زن است، از حیض و نفاس پاک باشد

شرط پنجم: روزه گرفتن، ضرر یا سختی فوق‌العاده نداشته باشد

شرط ششم: روزه گرفتن، منع شرعی دیگری نداشته باشد

شرط هفتم: فرد از جمله کسانی نباشد که رخصت در افطار دارند

شرط هشتم: مسافر نباشد

مسأله ۱۴۵. در موارد زیر واجب است مکلّف قضای روزه را به‌جا آورد:

۱. روزه‌ای که انسان به علّت مستی انجام نداده، باید قضا نماید، هرچند چیزی را که به سبب آن مست شده، برای معالجه و درمان خورده باشد. ....

المسائل المنتخبه

بعد از مساله 465

احکام الصوم

یجب علی کلّ إنسان أن یصوم شهر رمضان عند تحقّق هذه الشروط:

۱- البلوغ، فلا یجب علی غیر البالغ من أوّل الفجر، وإن کان الأحوط الأولی إتمامه إذا کان ناویاً للصوم ندباً فبلغ أثناء النهار.

۲،۳- العقل وعدم الإغماء، فلو جنّ أو أغمی علیه بحیث فاتت منه النیة المعتبرة فی الصوم وأفاق أثناء النهار لم یجب علیه صوم ذلک الیوم. نعم، لا یترک الاحتیاط للمجنون والمغمی علیه بغیر اختیار إذا کان مسبوقاً بالنیة وأفاق أثناء النهار بتمام الصوم وإن لم یفعل فالقضاء، وللسکران وللمغمی علیه عن اختیار مع سبق النیة بالجمع بین الإتمام إن أفاق أثناء الوقت والقضاء بعد ذلک.

۴- الطهارة من الحیض والنفاس، فلا یجب علی الحائض والنفساء، ولا یصحّ منهما ولو کان الحیض أو النفاس فی جزء من النهار.

۵- عدم الضرر، مثل المرض الذی یضرّ معه الصوم لإیجابه شدّته أو طول برئه أو شدّة ألمه، کلّ ذلک بالمقدار المعتدّ به الذی لم تجر العادة بتحمّل مثله. ولا فرق بین الیقین بذلک والظنّ به والاحتمال الموجب لصدق الخوف المستند إلی المناشئ العقلائیة، ففی جمیع ذلک لا یجب الصوم.

وإذا أمن من الضرر علی نفسه ولکنّه خاف من الضرر علی عرضه أو ماله مع الحرج فی تحمّله لم یجب علیه الصوم. وکذلک فیما إذا زاحمه واجب مساوٍ أو أهمّ کما لو خاف علی عرض غیره أو ماله مع وجوب حفظه علیه.

۶- الحضر أو ما بحکمه، فلو کان فی سفر تُقصر فیه الصلاة لم یجب علیه الصوم، بل ولا یصحّ منه أیضاً. نعم، السفر الذی یجب فیه التمام لا یسقط فیه الصوم.

منهاج الصالحین

مسألة ۱۰۳۶: یشترط فی وجوب الصوم: البلوغ، والعقل، والحضر، وعدم الإغماء، وعدم المرض، والخلوّ من الحیض والنفاس.

عروه الوثقی

بعد از مساله2505

فصل فی شرائط وجوب الصوم

وهی أمور :

الأول والثانی : البلوغ والعقل، فلا یجب علی الصبی والمجنون إلا أن یکملا قبل طلوع الفجر، دون ما إذا کملا بعده فإنه لا یجب علیهما وإن لم یأتیا بالمفطر بل وإن نوی الصبی الصوم ندبا، لکن الأحوط مع عدم إتیان المفطر الإتمام والقضاء (۱۴۴۳) إذا کان الصوم واجبا معینا وجود ولا فرق فی الجنون (۱۴۴۴) بین الإطباقی والأدواری إذا کان یحصل فی النهار ولو فی جزء منه، وأما لو کان دور جنونه فی اللیل بحیث یفیق قبل الفجر فیجب علیه.

الثالث : عدم الإغماء، فلا یجب معه الصوم ولو حصل فی جزء من النهار، نعم لو کان نوی الصوم قبل الإغماء فالأحوط إتمامه.

الرابع : عدم المرض الذی یتضرر معه الصائم، ولو برئ بعد الزوال ولم یفطر لم یجب علیه النیة والإتمام، وأما لو برئ قبله ولم یتناول مفطرا فالأحوط (۱۴۴۵) أن ینوی ویصوم وإن کان الأقوی عدم وجوبه .

الخامس : الخلو من الحیض والنفاس، فلا یجب معهما وإن کان حصولهما فی جزء من النهار.

السادس : الحَضَر، فلا یجب علی المسافر الذی یجب علیه قصر الصلاة بخلاف من کان وظیفته التمام کالمقیم عشرا والمتردد ثلاثین یوما والمکاری ونحوه والعاصی بسفره، فإنه یجب علیه التمام إذ المدار فی تقصیر الصوم علی تقصیر الصلاة، فکل سفر یوجب قصر الصلاة یوجب قصر الصوم وبالعکس.

(۱۴۴۳) (والقضاء): علی تقدیر عدم الاتمام.

(۱۴۴۴) (ولا فرق فی الجنون): إذا أوجب جنونه الإخلال بالنیة المعتبرة وإلا  کما إذا کان مسبوقا بالنیة  فقد مر لزوم الاحتیاط لمثله بالإتمام فإن لم یفعل فالقضاء وهکذا الحال فی المغمی علیه.

(۱۴۴۵) (فالأحوط): ولا یترک.