وقت نماز شب

طبق نظر آیت الله سیستانی:

انسان می‌تواند از اول شب تا اذان صبح نماز شب را بخواند، گرچه افضل و بهتر این است که در یک‌سومِ آخر شب خوانده شود و هرچه به اذان صبح نزدیک‌تر باشد بهتر است.

بعد از اذان صبح نیز می‌تواند قضای نماز شب را به‌جا آورد.

منابع فقهی

توضیح المسائل

مسأله ۷۶۰ ـ اوّل وقت نافله شب بنا بر مشهور نصف شب است، و این نظر، هرچند موافق با احتیاط مستحب و بهتر است ولی بعید نیست آغاز وقت آن، از اوّل شب باشد و تا اذان صبح وقتش ادامه دارد، هرچند بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.

مسأله ۷۶۱ ـ اگر هنگام طلوع فجر بیدار شود، می‌تواند نماز شب را بدون قصد اداء و قضا بخواند.

رساله جامع

وقت نافلۀ شب

مسأله ۲۰۵۷. اوّل وقت نافلۀ شب، بنابر مشهور، نصف شب است و این نظر هرچند مطابق با احتیاط مستحب و بهتر است، ولی بعید نیست که نصف شب، اوّل وقت فضیلت نماز شب باشد و اوّل وقت ادای آن، از اوّل شب آغاز می‌گردد، هرچند افضل آن است که در وقت سَحَر (یک سوّم آخر شب) خوانده شود و تا اذان صبح (طلوع فجر) وقتش ادامه دارد و هر چه خواندن نماز شب به طلوع فجر و اذان صبح نزدیک‌تر باشد، ثواب بیشتری دارد. 

مسأله ۲۰۵۸. اگر فرد چهار رکعت یا بیشتر از نماز شب را بخواند سپس وقت اذان صبح فرا‌رسد، می‌تواند رکعات باقیمانده نماز شب را بدون نیّت ادا و قضا بخواند.[۱]

[۱]. البتّه در این فرض، افضلیّت مقدّم نمودن رکعات باقیمانده از نماز شب بر نماز صبح محلّ اشکال است.

مسأله ۲۰۵۹. اگر فرد هنگام طلوع فجر (اذان صبح) از خواب بیدار شود، می‌تواند تمام نماز شب را بدون قصد ادا و قضا قبل از به‌جا آوردن نماز صبح بخواند.

المسائل المنتخبة

قبل از م۱۸۵

یستحبّ التنفّل فی الیوم واللیلة بأربع وثلاثین رکعة: .... وثمان رکعات نافلة اللیل، والأحوط الأولی الإتیان بها بعد منتصف اللیل، والأفضل أداؤها قریباً من الفجر الصادق، ورکعتا الشفع بعد صلاة اللیل، ورکعة الوتر بعد الشفع، ورکعتان نافلة الفجر قبل فریضته، ولا یبعد أن یکون مبدأ وقتها مبدأ وقت صلاة اللیل - بعد مضی مقدار یتمکن المکلّف من الإتیان بها - ویمتدّ إلی قبیل طلوع الشمس.

عروه الوثقی

ذیل ۱۱۸۰ . ....

والأحوط مراعاة الاحتیاط هنا وفی صلاة اللیل التی أول وقتها بعد نصف اللیل ....

[ ۱۱۹۸ ] مسألة ۸ : وقت نافلة اللیل ما بین نصفه (۳۷) والفجر الثانی، والأفضل إتیانها فی وقت السحر، وهو الثلث الأخیر من اللیل، وأفضله القریب من الفجر .

(۳۷) (ما بین نصفه) : علی المشهور وعن بعضهم ان وقتها من اول اللیل ولا یخلو عن وجه إلا ان الاول احوط وافضل.

[ ۱۱۹۹ ] مسألة ۹ : یجوز للمسافر والشاب الذی یصعب علیه نافلة اللیل فی وقتها تقدیمها علی النصف، وکذا کل ذی عذر کالشیخ وخائف البرد أو الاحتلام والمریض، وینبغی لهم نیة التعجیل لا الأداء. 

[ ۱۲۰۰ ] مسألة ۱۰ : إذا دار الأمر بین تقدیم صلاة اللیل علی وقتها أو قضائها فالأرجح القضاء (۳۸).

(۳۸) (فالارجح القضاء) : لمن یخاف ان یعتاد عدم القیام لها بعد منتصف اللیل.

[ ۱۲۰۱ ] مسألة ۱۱ : إذا قدمها ثم انتبه فی وقتها لیس علیه الإعادة.

[ ۱۲۰۲ ] مسألة ۱۲ : إذا طلع الفجر وقد صلی من صلاة اللیل أربع رکعات أو أزید أتمها (۳۹) مخففة، وإن لم یتلبس بها قدم رکعتی الفجر (۴۰) ثم فریضته وقضاها، ولو اشتغل بها أتم ما فی یده (۴۱) ثم أتی برکعتی الفجر وفریضته وقضی البقیة بعد ذلک.

(۳۹) (اتمها) : لا بقصد الاداء والقضاء ولا یعتبر التخفیف.

(۴۰) (قدم رکعتی الفجر) : وللمستیقظ عند طلوع الفجر تقدیم صلاة اللیل.

(۴۱) (اتم ما فی یده) : من دون قصد الاداء والقضاء.