نماز اول وقت

طبق نظر آیت الله سیستانی:

مستحب است نمازگزار، نماز را در وقت فضیلت آن بخواند، بلکه هرچه نمازش را نزدیک‌تر به اول وقت به‌جا آورد، بهتر است؛ خواندن نماز در اوّل وقت به‌شدّت مورد تأکید روایات اسلامی است و از فضیلت بسیار بالایی برخوردار است.

امام صادق^{(علیه السلام)} فرمودند: «فضیلت نماز اوّل وقت نسبت به آخر وقت، مانند فضیلت آخرت بر دنیاست.»

امامان معصوم^{(علیهم‌السلام)} نسبت به تأخیرنینداختن نماز تأکید کرده‌اند، مگر اینکه دلیل موجهی برای تأخیر وجود داشته باشد؛ مثل انتظار برای خواندن نماز جماعت (البته به‌شرطی که هنوز وقت فضیلت باقی باشد).

حتی امام رضا^{(علیه السلام)} در اثنای مناظره‌ای مهم درباره توحید، نماز را بر ادامه گفت‌وگو مقدم دانستند و پس از اقامه نماز به بحث بازگشتند، که این نیز نشان‌دهندۀ اولویت نماز اول وقت بر سایر کارها است.

---

همسو: سبک‌شمردن نماز

---

استفتائات

السؤال: لو دار الأمر بین أداء الفریضة فی أوّل وقتها ولکن فی غیر مسجد النبی ^{(صلّی الله علیه وآله)} وبین أدائها فی المسجد ولکن بعد فوات وقت الفضیلة، فما هو المقدّم؟

الجواب: الصلاة فی وقت الفضیلة أفضل، وأمّا أفضلیّة الصلاة فی أوّل وقت الفضیلة فی غیر المسجد النبوی من الصلاة فی المسجد النبوی بعد مضیّ أوّل الوقت ولکن مع بقاء وقت الفضیلة فغیر معلومة.

منابع فقهی

توضیح المسائل

مسأله ۷۳۸ . مستحب است انسان نماز را در اوّل وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است، و هر چه به اوّل وقت نزدیکتر باشد بهتر است، مگر آنکه تأخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلاً کمی صبر کند که نماز را با جماعت بخواند. به شرط آن که وقت فضیلت نگذرد.

رساله جامع

فضیلت نماز اوّل وقت

در روایات، سفارش زیادی به نماز اوّل وقت شده است.

از امام صادق^{(علیه السلام)} نقل شده که فرمودند: «فضیلت اوّل وقت نماز بر آخر وقت، همچون فضیلت آخرت بر دنیاست».^{[ ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، باب فضل الوقت الأول علی الآخر، ص۵۸، ح۲.]}

در حدیث نقل شده است که امام صادق^{(علیه السلام)} فرمودند: «لقمان به فرزندش گفت:... پسر عزیزم، هنگامی که وقت نماز فرا رسید، به خاطر چیزی آن را به تأخیر نینداز و از آن آسوده خاطر شو که نماز، دَیْن است...».^{[ فروع کافی، ج۸، نصایح لقمان لإبنه، ص۳۴۹، ح‌۵۴۷.]}

روایت شده امام کاظم^{(علیه السلام)} فرمودند: «هنگامی که نمازهای واجب در اوّل وقت و با رعایت حدود و شرایطش بر پا داشته می‌شوند، از شاخۀ بریده شدۀ درخت آس با همۀ عطر و بو و تازگی‌اش خوشبوتر هستند، پس بر نماز اوّل وقت مداومت ورزید».^{[ تهذیب الأحکام، ج۲، باب۴، اوقات الصلاة، ص۴۰، ح۷۹.]}

«در اثنای مناظرۀ معروف امام رضا^{(علیه السلام)} با عمران صابی از متکلّمان معروف، در باب توحید و خداشناسی، وقت نماز فرا رسید. امام رضا^{(علیه السلام)} رو به مأمون کردند و فرمودند وقت نماز فرا رسیده است.

عمران صابی عرض کرد: مولای من، جواب مرا قطع نکن که قلبم نرم و آمادۀ پذیرش شده است. امام رضا^{(علیه السلام)} فرمودند: نماز می‌خوانیم و باز می‌گردیم. پس از اقامۀ نماز، امام رضا^{(علیه السلام)} مناظره را ادامه دادند و در پایان مناظره، عمران صابی شهادتین را بر زبان جاری کرد و مسلمان شد». ^{[ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ج۱، باب۱۲، ص۱۷۲، ح۱.]}

ج۱، مسئله ۹۶۴. مستحب است نمازگزار، نماز خویش را در وقت فضیلت آن بخواند و در خواندن نماز در وقت فضیلت نیز عجله نماید و هر چه نمازش را نزدیک‌تر به اوّل وقت فضیلت به‌جا آورد، بهتر است؛ مگر آنکه موارد مهم‌تری مانند انتظار برای برگزاری نماز جماعت در وقت فضیلت، پیش آید.

شرح اوقات فضیلت نمازهای پنج گانه، در مسائل آینده خواهد آمد.

عروه الوثقی

[۱۱۸۸] مسألة ۹: یستحب التعجیل فی الصلاة فی وقت الفضیلة وفی وقت الاجزاء بل کل ما هو أقرب إلی الأول یکون أفضل إلا إذا کان هناک معارض کانتظار الجماعة أو نحوه.

[۱۲۰۳] مسألة ۱۳: قد مر أن الأفضل فی کل صلاة تعجیلها، فنقول: یستثنی من ذلک موارد: ....

[۱۲۰۴] مسألة ۱۴: یستحب التعجیل فی قضاء الفرائض وتقدیمها علی الحواضر [(وتقدیمها علی الحواضر): ما لم یوجب فوات وقت فضیلة الحاضرة.]، وکذا یستحب التعجیل فی قضاء النوافل إذا فاتت فی أوقاتها الموظفة، والافضل قضاء اللیلیة فی اللیل والنهاریة فی النهار.