سبک‌شمردن نماز

نماز از محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند و ستون دین است. اهل‌بیت^{(علیهم‌السلام)} در روایات بسیاری به اهمیت آن و ضرورت ادای نماز با خشوع در وقت خود تأکید کرده‌اند.

سبک‌شمردن نماز، از نگاه روایات، عملی بسیار نکوهیده است که ممکن است شخص را از شفاعت اهل‌بیت محروم سازد.

در کلامی از امیرالمؤمنین^{(علیه السلام)} نقل شده است: «کسی که نماز را با عجله و بی‌توجهی بخواند، نزد خدا همانند کلاغی است که نوک به زمین می‌زند، و چنین فردی اگر بمیرد، بر غیر دین پیامبر اسلام از دنیا رفته است».

پیامبر(ص) نیز با صراحت فرموده‌اند: «کسی که نماز را سبک بشمارد، از ما نیست» و شفاعت ایشان شامل حال چنین فردی نخواهد شد.

در لحظات پایانی عمر امام صادق ^{(علیه السلام)} نیز یکی از مهم‌ترین توصیه‌های ایشان این بود که شفاعت اهل‌بیت شامل حال کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی‌شود.

نتیجه اینکه، نماز را نباید با سستی، عجله یا بی‌توجهی خواند؛ بلکه باید با حضور قلب و در اوّل وقت به‌جا آورد تا مورد قبول خدا و مشمول آثار فراوان آن باشیم.

منابع فقهی

رساله جامع

پرهیز از سبک شمردن نماز و تضییع آن

اهل بیت عصمت و طهارت ^{(علیهم السلام)} در احادیث بسیاری، مسلمانان را از سبک شمردن نماز، بر حذر داشته‌اند.

روایت شده امیر المؤمنین^{(علیه السلام)} فرمودند: «هیچ عملی نزد خداوند محبوب‌تر از نماز نیست، پس هیچ کار دنیایی در وقت نماز، شما را به خود مشغول نسازد که خداوند (در قرآن کریم) اقوامی را سرزنش کرد و فرمود: «الّذینَ همْ عَنْ صَلاتِهم ساهُونَ» یعنی آنان که غافل بوده و نسبت به وقت نمازها سهل‌انگاری و بی‌اعتنایی می‌کردند». ^{[خصال شیخ صدوق، ج۲، ص۶۲۱، ح۱۰.]}

روایت شده که امیر المؤمنین^{(علیه السلام)} به مردی که سجده‌های نمازش را خیلی سریع به‌جا می‌آورد، فرمودند: «چند وقت است این گونه نماز می‌خوانی؟ آن مرد عرض کرد: از فلان مدّت. حضرت فرمودند: شخصی چون تو نزد خداوند همانند کلاغ است که نوک بر زمین می‌زند، اگر بمیری بر غیر آیین ابوالقاسم محمّد^{(صلی الله علیه وآله وسلم)} مرده‌ای. سپس فرمودند: دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزدد». ^{[المحاسن، ج۱، فصل عقاب الأعمال، عقاب من تهاون بالصلاة، ص۸۲، ح۱۱.]}

نیز روایت شده که ابوبصیر می‌گوید: «بر أمّ حمیده (همسر امام صادق^{(علیه السلام)} ) وارد گشتم تا او را به خاطر رحلت حضرت صادق^{(علیه السلام)} تسلیت دهم؛ پس ایشان گریست و من نیز از گریۀ او گریستم. سپس گفت: ای ابا بصیر، اگر امام صادق‌^{(علیه السلام)} را در هنگام ار تحال می‌دیدی، به شگفت می‌آمدی، چشمانشان را باز کردند و فرمودند: هر کس بین من و او خویشاوندی است جمع کنید. أمّ حمیده گفت: هیچ کس باقی نماند مگر اینکه او را حاضر کردیم. پس حضرتش^{(علیه السلام)} به آنان نگریست و فرمودند: شفاعت ما به کسی که نماز خود را سبک می‌شمارد، نخواهد رسید». ^{[أمالی شیخ صدوق، مجلس الثالث و السبعون، ص۴۸۴، ح۱۰.]}

عروه الوثقی

.... وقد استفاضت الروایات فی الحث علی المحافظة علیها فی أوائل الأوقات وأن من استخف بها کان فی حکم التارک لها، قال رسول الله ^{(صلی الله علیه وآله وسلم)}: «لیس منی من استخف بصلاته» وقال: «لا ینال شفاعتی من استخف بصلاته» وقال: «لا تضیعوا صلاتکم فإن من ضیع صلاته حشر مع قارون وهامان وکان حقا علی الله أن یدخله النار مع المنافقین» وورد: بینما رسول الله ^{(علیه السلام)} جالس فی المسجد إذ دخل رجل فقام فصلی فلم یتم رکوعه ولا سجوده فقال ^{(صلی الله علیه وآله وسلم)}: «نقر کنقر الغراب لئن مات هذا وهکذا صلاته لیموتن علی غیر دینی» وعن أبی بصیر قال: دخلت علی أم حمیدة اعزیها بأبی عبد الله ^{(علیه السلام)} فبکت وبکیت لبکائها ثم قالت: یا أبا محمد لو رأیت أبا عبد الله عند الموت لرأیت عجبا فتح عینیه ثم قال: «أجمعوا کل من بینی وبینه قرابة». قالت: فما ترکنا أحدا إلا جمعناه فنظر إلیهم ثم قال: «إن شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة». وبالجملة ما ورد من النصوص فی فضلها أکثر من أن یحصی، ولله در صاحب الدرة حیث قال:

تنهی عن المنکر والفحشاء *****أقصر فهذا منتهی الثناء