وجوب یادگیری احکام
طبق نظر آیت الله سیستانی:
بر مکلّف لازم است احکام مورد ابتلا را (که احتمال میدهد به‌خاطر یادنگرفتن آن، واجبی را ترک کرده یا حرامی را انجام دهد) یاد بگیرد.
همسو: اهمیت یادگیری احکام
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسأله ۹. بر مکلّف لازم است مسائلی را که احتمال میدهد به واسطه یاد نگرفتن آنها در معصیت یعنی ترک واجب یا فعل حرام واقع می‌شود یاد بگیرد.
مسأله ۱۰. اگر برای مکلف مسألهای پیش آید که حکم آن را نمی‌‌داند، لازم است احتیاط کند، یا اینکه با شرایطی که ذکر شد تقلید نماید.
ولی چنانچه دسترسی به فتوای أعلم در آن مسأله نداشته باشد، جایز است از غیر أعلم تقلید نماید، با رعایت الأعلم فالأعلم.
رساله جامع
ج۱، مسأله ۱۶. بر مکلّف لازم است مسائل محلّ ابتلا را که احتمال میدهد به علّت یاد نگرفتن آنها، واجبی را ترک کرده یا حرامی را انجام دهد، یاد بگیرد.
ج۱، مسأله ۱۷. اگر برای انسان مسألهای پیش آید که حکم آن را نمی‌‌داند، لازم است احتیاط کند، یا اینکه با شرایطی که ذکر شد تقلید نماید. ولی چنانچه دسترسی به فتوای اعلم در آن مسأله نداشته باشد، جایز است، با رعایت الأعلم فالأعلم[۱] از غیر اعلم تقلید نماید.
المسائل المنتخبة
مسألة ۲: المسائل التی یمکن أن یبتلی بها المکلّف عادة - کجملة من مسائل الشک والسهو - یجب علیه أن یتعلّم أحکامها، إلّا إذا أحرز من نفسه عدم الابتلاء بها.
منهاج الصالحین
ج۱، مسألة ۱۸: یجب تعلّم أجزاء العبادات الواجبة وشروطها، ویکفی أن یعلم إجمالاً أنّ عباداته جامعة لما یعتبر فیها من الأجزاء والشروط، ولا یلزم العلم تفصیلاً بذلک، وإذا عرضت له فی أثناء العبادة مسألة لا یعرف حکمها جاز له العمل علی بعض الاحتمالات، ثُمَّ یسأل عنها بعد الفراغ، فإن تبینت له الصحّة اجتزأ بالعمل، وإن تبین البطلان أعاده.
ج۱، مسألة ۱۹: یجب تعلّم المسائل التی یبتلی بها عادة - کجملة من مسائل الشک والسهو فی الصلاة - لئلّا یقع فی مخالفة تکلیف إلزامی متوجّه إلیه عند ابتلائه بها.
عروة الوثقی
ج۱، مسألة ۲۷: یجب علی المکلف العلم بأجزاء العبادات وشرائطها وموانعها ومقدماتها، ولو لم یعلمها لکن علم إجمالاً أن عمله واجد لجمیع الأجزاء والشرائط وفاقد للموانع صح[۲]وإن لم یعلمها تفصیلاً.
ج۱، مسألة ۲۸: یجب تعلم مسائل الشک والسهو بالمقدار الذی هو محل الابتلاء غالباً[۳]، نعم لو اطمأن من نفسه أنه لا یبتلی بالشک والسهو صح عمله[۴]وإن لم یحصّل العلم بأحکامهما.
- ↑ معنای الأعلم فالأعلم، در صفحۀ «۴۶» پاورقی «۱» ذکر شد.
- ↑ (للموانع صح): بمعنی ان له الاجتزاء به، واما الصحة الواقعیة فلا تتوقف علی ذلک بل تکفی فیها مطابقة العمل مع الواقع اذا تمشی منه قصد القربة.
- ↑ (بالمقدار الذی هو محل الابتلاء غالباً): بل بالمقدار الذی یطمئن معه بعدم مخالفته لحکم الزامی متوجه الیه عند طروهما لو لم یتعلم.
- ↑ (صح عمله): لا دخالة للاطمئنان المذکور فی الصحة، بل یحکم بها ان لم یتحقق الابتلاء أو تحقق مع عدم الاخلال بما یکون معتبراً فی الصحة بلحاظ حاله من احکام الشک والسهو دون ما لا دخل لها فیها کالاتیان بسجدتی السهو فان وجوبهما استقلالی.