فهرست داستانی بحث تقلید
زمانی که بچه ممیز، به سنّ بلوغ رسید، لازم هست «بندگی خدا» رو آغاز کنه، البته در صورتی که شرایط تکلیف رو هم داشته باشه.
هر فردی نسبت به اصول دین، باید تحقیق کنه؛ اما در فروع دین، می‌تونه یکی از این سه راه رو انتخاب کنه:
- درس بخونه و مجتهد بشه؛
- از فردی که این زحمت رو به خودش داده و مجتهد شده تقلید کنه (حتی در مستحبات)؛
- یا کمی به خودش سختی بده و احتیاط کنه.
چون بالاخره یادگیری احکام لازمه و اهمیت زیادی داره و خدا نکنه انسان وسط عبادت حکم رو ندونه، اونجاست که کار سخت می‌شه!
ممکنه این سؤال به ذهن بیاد که: اصلاً چرا باید تقلید کنم؟ و به چه دلیل باید سراغ حرف فقها برم؟ سؤال بجایی است، در این باره نیز مطالب خوبی توی «دانشنامه المــصباح» نوشتیم، حتماً بخون. اگه قانع نشدی، سؤالی که ذهنتو درگیر کرده توی «انجمن المــصباح» بپرس، کارشناسان سایت تلاش می‌کنن سؤالات رو خیلی ساده توضیح بِدَن.
راستی، از هر روحانی و درس‌خونده‌ای هم نمی‌شه تقلید کرد، شرایطی داره، ضوابطی داره، باید عدالتش ثابت شده باشه، اعلم‌بودنش هم از طریق راه‌های تشخیص اعلم، و ریزه‌کاری‌های دیگه؛ مثلاً گاهی انسان بین دو یا چند مجتهد مردّد می‌شه، گاهی لازمه از دو نفر تقلید کنه!
بعضیا می‌گردن ببینن فتوای کدوم مجتهد آسون‌تره تا ازش تقلید کنن، برخی هم نگاه می‌کنن ببینن کدوم مجتهد مال شهر خودشونه یا توی کشورشون زندگی می‌کنه یا حتی چهره‌ش زیباتره، تا همونو انتخاب کنن!! نه نه نه، نشد، اگه انسان بدون تحقیق، از فردی تقلید کنه که دارای شرایط نیست، مثل اینه که انگار اصلاً مرجع تقلید انتخاب نکرده و مشکلات خاصّ خودش رو به‌دنبال داره.
تازه وقتی با معیارهای درست، یک نفر رو انتخاب کرد، دیگه نمی‌تونه بی‌دلیل مرجعش رو عوض کنه.
پس از انتخاب مرجع تقلید، باید از راه‌های درست، سراغ دیدگاه‌های فقهی یا همون فتاوای اون مرجع بره و اگه در موردی به فتوای مرجع تقلیدش دسترسی نداشت، لازمه یا احتیاط کنه یا به نظر فالاعلم عمل کنه.
دونستن این نکته هم خالی از لطف نیست: مجتهد، نظر خودش رو به گونه‌های مختلف بیان می‌کنه، گاهی فتوا، گاهی احتیاط واجب، گاهی احتیاط مستحب، گاهی هم توقف کرده و در موضوعی نظرش رو اعلام نمی‌کنه، گذشته از این، گاهی هم در نتیجه تحقیقات جدیدش، نظرش تغییر می‌کنه.
تقلید، چالش‌هایی هم داره، گاهی نظر مرجع تقلیدِ دو طرف معامله مختلفه، گاهی فتوای مرجع وکیل و موکّل متفاوته، گاهی شخصی از ما نظر غیر مرجع تقلید خودمون رو می‌پرسه، در این‌گونه موارد چه باید کرد؟
خدا به مراجع تقلید طول عمر بده؛ اما اگه مرجع تقلیدم فوت کرد، باید چه کنم؟ تکلیف اعمال گذشته‌م چی می‌شه؟
دیگه از بحث‌های پیچیده‌تری، مثل: اجرای اصل عملی، امور حسبیه، نقض حکم حاکم، وکالت و اجازات، تسامح در ادله سنن، حکم فتوادادن غیرمجتهد و... بگذریم، که هم یه مقدار تخصّصی هست و هم به‌کار همه نمیاد.
«با لمس لینک‌های بالا، تقریباً هر آنچه که لازمه دربارۀ تقلید بدونی، می‌دونی»