طبق نظر آیت الله سیستانی:
خانمی که بچه شیر می‌دهد و شیر او کم است، چنانچه روزه‌گرفتن برای او یا فرزند ضرر داشته باشد، روزه‌گرفتن بر او واجب نیست و باید برای هر روز، یک مُدّ طعام (۷۵۰ گرم) به فقیر بدهد[۱] و بعداً قضای روزه‌هایی که نگرفته را به‌جا آورد.
نکته۱: اگر راه دیگری غیر از شیردادنِ مادر برای سیرکردن کودک وجود داشته باشد، و آن راه برای طفل ضرر قابل توجهی نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب روزه‌گرفتن بر مادر واجب است.
نکته۲: اگر روزه‌گرفتن بر این زن به‌جهت عذر دیگری (مانند مسافرت) واجب نباشد، پرداخت فدیه بر او واجب نیست.
نکته۳: چنانچه این خانم تا ماه رمضان سال بعد قضای روزه‌هایش را به‌جا نیاورد، باید برای هر روز، یک مُدّ طعام (کفاره تأخیر) به فقیر بدهد.
همسو: روزه زن باردار • کسانی که روزه بر آنها واجب نیست
استفتائات
منابع فقهی
توضیح المسائل
مسأله ۱۶۹۸ ـ زنی که بچه شیر می‌دهد و شیر او کم است ـ چه مادر بچه، یا دایه او باشد، یا بی‌اجرت شیر دهد، اگر روزه برای خودش یا بچه‌ای که شیر می‌دهد ضرر دارد ـ روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد؛ و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا نماید، ولی ـ بنا بر احتیاط واجب ـ این حکم اختصاص به موردی دارد که شیر دادن بچه منحصر به همین راه باشد، و اما اگر راه دیگری برای شیر دادن بچه باشد ـ مثلاً چند زن در شیر دادن او شرکت کنند، یا از شیر دادن با شیشه و پستانک کمک بگیرد ـ ثبوت این حکم محل اشکال است.
رساله جامع
مسأله ۱۶. بر چهار گروه روزه گرفتن واجب نیست، بلکه در بعضی از موارد آن جایز نیست: ....
د. زن شیردهی که به علّت شیر دادن، روزه گرفتن برای خودش یا نوزاد شیرخوارش ضرر دارد.
مسأله ۲۰۵. زنی که بچّه شیر می‌دهد و شیر او کم است، چه مادر بچّه یا دایۀ او باشد، یا بدون اجرت شیر دهد، چنانچه روزه برای خودش یا بچّه‌ای که شیر می‌دهد ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست، بلکه در موارد ضرر حرام، نباید روزه بگیرد و باید برای هر روز یک مُدّ طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت، روزه‌هایی را که نگرفته باید بعداً قضا نماید و قضای روزه به سبب شیر دادن از او ساقط نمی‌‌شود.
شایان ذکر است، بنابر احتیاط واجب، این حکم اختصاص به موردی دارد که شیر دادن بچّه، تنها همین راه را داشته باشد، امّا اگر راه دیگری برای شیر دادن بچّه باشد، مثلاً چند زن در شیر دادن او شرکت کنند، یا بتواند از شیرهای جایگزین مثل شیر خشک، کمک بگیرد، بنابر احتیاط واجب روزه نگرفتن برای چنین زنی جایز نیست؛
البتّه اگر دایۀ دیگری غیر مادر نباشد و خوردن شیر خشک (و مانند آن) برای کودک هرچند در آینده موجب ضرر قابل توجّه باشد، مانند نوزادی که در ماه‌های اول شیرخواریش باشد و خوردن شیر خشک سبب شود بعد از ماه رمضان از خوردن شیر مادر امتناع ورزد و این امر برای نوزاد ضرر قابل توجّه داشته باشد، در این صورت همانند حالت اوّل روزه نگرفته و به جایش قضا و فدیه ثابت می‌شود.
مسأله ۲۰۶. اگر زن حامله یا زن شیرده که در مسائل «۲۰۴ و ۲۰۵» ذکر شد، به جهت عذر حیض یا سفر به حدّ مسافت شرعی واجب نباشد روزه بگیرد، پرداخت فدیه بر وی لازم نیست و فقط قضای روزه بر او واجب است.
المسائل المنتخبه
(مسألة ۴۷۶): المرضع القلیلة اللبن إذا خافت الضرر علی نفسها أو علی الطفل الرضیع جاز لها الإفطار، بل قد یجب کما مرّ فی المسألة السابقة، وعلیها القضاء والتکفیر عن کلّ یوم بمُدّ.
ولا فرق فی المرضع بین الأمّ والمستأجرة والمتبرّعة، والأحوط لزوماً الاقتصار فی ذلک علی ما إذا انحصر الإرضاع بها بأن لم یکن هناک طریق آخر لإرضاع الطفل ولو بالتبعیض من دون مانع، وإلّا لم یجز لها الإفطار.
منهاج الصالحین
قبل از مساله 1042
وردت الرخصة فی إفطار شهر رمضان لأشخاص: ....
ومنهم: الحامل المقرب التی یضرّ بها الصوم أو یضرّ حملها، والمرضعة قلیلة اللبن إذا أضرّ بها الصوم أو أضرّ بالولد، وعلیهما القضاء بعد ذلک، کما أنّ علیهما الفدیة أیضاً، ولا یجزئ الإشباع عن التصدّق بالمُدّ فی الفدیة من غیر فرق بین مواردها.
مسألة ۱۰۴۲: لا فرق فی المرضعة بین أن یکون الولد لها، وأن یکون لغیرها، والأحوط لزوماً الاقتصار علی صورة انحصار الإرضاع بها بأن لم یکن هناک طریق آخر لإرضاع الطفل ولو بالتبعیض من دون مانع أو بالإرضاع الصناعی، وإلّا لم یجز لها الإفطار .
عروه الوثقی
بعد از مساله 2511
وردت الرخصة فی إفطار شهر رمضان لأشخاص، بل قد یجب : ....
الخامس : المرضعة القلیلة اللبن إذا أضر بها الصوم أو أضر بالولد، ولا فرق بین أن یکون الولد لها أو متبرعة برضاعه أو مستأجرة، ویجب علیها التصدق بالمد أو المدین أیضاً من مالها والقضاء بعد ذلک، والأحوط بل الأقوی[۲] الاقتصار علی صورة عدم وجود من یقوم مقامها فی الرضاع[۳] تبرعا أو بأجرة من أبیه أو منها أو من متبرع.