ندانستن حکم روزه مسافر

طبق نظر آیت الله سیستانی:

مکلفی که نمی‌داند روزه مسافر باطل است یا در تطبیق حکم بر خودش اشتباه کرده (مثلاً فکر می‌کرده سفرش کمتر از ۸ فرسخ است ولی بیش از ۸ فرسخ بوده است) و در سفر روزه بگیرد، چنانچه در بین روز متوجه شود، روزۀ او باطل است و اگر بعد از اذان مغرب متوجه شود، روزه‌اش صحیح است.

مکلفی که حکم را می‌دانسته اما فراموش کرده و در سفر روزه گرفته است، روزه‌اش بنابر احتیاط واجب باطل می‌باشد.

منابع فقهی

توضیح المسائل

مسأله ۱۶۸۸  کسی که نمی‏داند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد، روزه‌اش باطل می‌شود و اگر تا مغرب نفهمد، روزه‌اش صحیح است.

مسأله ۱۶۸۹  اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل می‏باشد و در سفر روزه بگیرد، روزه او  بنا بر احتیاط لازم  باطل است.

رساله جامع

مسأله ۲۱۸. کسی که به سبب ندانستن مسأله، در سفر روزه گرفته (روزه واجب یا مستحب) و در بین روز مسأله را فهمیده، روزه‌اش باطل است و اگر بعد از مغرب مسأله را بفهمد، روزه‌ای که گرفته صحیح است و فرقی ندارد که اصل مسألۀ شرعی نبودن روزۀ مسافر را نداند یا اینکه اصل آن مسأله را می‌دانسته، ولی به علّت ندانستن بعضی از خصوصیّات احکام مسافر، در سفر روزه گرفته است. [پ: برای ‌توضیح بیشتر در مورد کسی ‌که خصوصیّات احکام مسافر را نمی‌‌دانسته، به جلد اوّل، فصل «نماز مسافر»، مثال‌های ‌مسألۀ «۱۸۱۹» مراجعه شود.]

مسأله ۲۱۹. فردی که می‌داند روزه در سفر، شرعی نیست، اگر به جهت اشتباه در مطابقت دادن حکم مسأله با وضعیّت خویش، [پ: اصطلاحاً گفته می‌‌شود جاهل به موضوع است.] خود را مسافر نداند و روزه بگیرد و بعد از مغرب متوجّه اشتباه خویش گردد، روزه‌اش صحیح است؛ مثل فردی که معتقد بوده سفر او تا مقصد معیّن کمتر از هشت فرسخ است و روزه گرفته است و بعد از مغرب متوجّه شود که آن فاصله، هشت فرسخ یا بیشتر بوده است؛ امّا چنانچه در بین روز متوجّه گردد، روزه‌اش باطل است.

مسأله ۲۲۰. اگر فرد فراموش کند مسافر است یا فراموش کند روزه گرفتن برای مسافر باطل می‌باشد و در سفر روزه بگیرد - حتّی بنابر احتیاط واجب در صورتی که بعد از مغرب متوجّه شود - روزۀ او باطل می‌باشد.

المسائل المنتخبه

(مسألة ۴۷۰): إذا صام المسافر جهلاً بالحکم وعلم به بعد انقضاء النهار صحّ صومه ولم یجب علیه القضاء.

منهاج الصالحین

مسألة ۱۰۲۷: یصحّ الصوم من المسافر الجاهل - سواء أکان جهله بأصل الحکم أم بالخصوصیات أم بالموضوع - وإن علم فی الأثناء بطل، ولا یصحّ الصوم من المسافر الناسی علی الأحوط لزوماً.

عروه الوثقی

بعد از مساله 2501 مورد سوم از مورد پنجمی

فصل فی شرائط صحة الصوم (۱۴۲۶)

وهی أمور : ....

الخامس : أن لا یکون مسافرا سفرا یوجب قصر الصلاة مع العلم بالحکم فی الصوم الواجب إلا فی ثلاثة مواضع : ....

الثالث : صوم النذر (۱۴۳۱) المشترط فیه سفرا خاصة أو سفرا وحضرا دون النذر المطلق، بل الأقوی عدم جواز الصوم المندوب فی السفر أیضاً إلا ثلاثة أیام للحاجة فی المدینة، والأفضل (۱۴۳۲) إتیانها فی الأربعاء والخمیس والجمعة، وأما المسافر الجاهل بالحکم لو صام فیصح صومه ویجزیه حسبما عرفته فی جاهل حکم الصلاة إذ الإفطار کالقصر والصیام کالتمام فی الصلاة، لکن یشترط أن یبقی علی جهله إلی آخر النهار، وأما لو علم بالحکم فی الأثناء فلا یصح صومه، وأما الناسی فلا یلحق(**) بالجاهل فی الصحة وکذا یصح الصوم من المسافر إذا سافر بعد الزوال، کما أنه یصح صومه إذا لم یقصر فی صلاته کناوی الإقامة عشرة أیام والمتردد ثلاثین یوما وکثیر السفر والعاصی بسفره وغیرهم ممن تقدم تفصیلا فی کتاب الصلاة.

(۱۴۳۱) (صوم النذر) : أی فی الیوم المعین.

(۱۴۳۲) (والأفضل) : بل الأحوط ولا یترک.

(**) (فلا یلحق): علی الاحوط.